Addie woonde met haar ouders in Almere Hout¹, dat wil zeggen in het begin, zoals nog zal blijken. Na de verhuizing van Mechelen naar Almere was ze maar twee keer terug geweest naar het dorp in het Zuid-Limburgse heuvelland waar ze was opgegroeid. Het contact met haar vriendinnen was verwaterd. Appen en snapchatten, maar dat begon na een tijdje te vervelen en zo raakte ook daar de klad in. Ik wil hier weg en ik ga hier weg, had ze dagelijks gedacht.

Haar vader had promotie gekregen en ging werken op het hoofdkantoor van een grote bank in Amsterdam. ‘Het verdient bijzonder goed’, had ze haar vader tegen haar moeder horen zeggen. Die was in de zevende hemel, niet vanwege het geld, maar omdat ze uit Amstelveen kwam en weer in de buurt van haar vriendinnen ging wonen. Wat hun dochter er van vond? Ach, die was nog jong en zou binnen de kortste keren nieuwe vrienden en vriendinnen hebben, was hun gedachtegang.

Na de basisschool was Addie naar een middelbare school in Maastricht gegaan waar ze veel vrienden had. Ze haalde hoge cijfers en was leergierig. Twee keer per week had ze na school een uur pianoles in Maastricht. In het weekend ging ze uit in Mechelen of in Maastricht, meestal met haar vriendje Sjeng, waar ze het stiekem al een paar keer mee had gedaan. Sjeng zat in een parallelklas en was in haar ogen een lieverd. Haar ouders dachten daar heel anders over.

Addie had een paar keer geprotesteerd tegen de verhuizing. Ze had voorgesteld dat ze bij haar oom en tante in Margraten kon gaan wonen, of op kamers bij een vriendin uit haar klas, want die woonden in een gigantisch huis op vier kilometer van de school en dichtbij het centrum. Wat ze ook probeerde, haar ouders gingen er niet op in.
Ze was vijftien toen ze in maart verhuisden naar Almere Hout, ver van de andere stadsdelen en van het centrum. Uitgaan was bijna onmogelijk, vooral omdat haar ouders van mening waren dat het in deze omgeving veel onveiliger was dan in Zuid-Limburg.

Tegen haar zin belandde Addie op een middelbare school in Almere Stad waar ze zich niet thuis voelde. De goede resultaten die ze in Maastricht haalde, verdwenen als sneeuw voor de zon en ze bleef zitten in vier vwo. De schoolleiding raadde haar ouders aan om haar verder te laten gaan in vier havo. Haar ouders beenden, na een gesprek van amper een kwartier, boos de kamer van de directeur uit. Het gevolg was dat de ellende voor Addie nog groter werd. Haar ouders kozen zonder overleg een school in het Gooi. Addie was woedend, maar halverwege de vakantie besloot ze keihard te gaan studeren om zo snel mogelijk haar diploma te halen. Daarna wilde ze in Maastricht gaan studeren. Het maakte haar niet uit welke studie. Ze moest en zou terug naar Zuid-Limburg. Weg uit Almere.

Addie vond het een rare school. De docenten praatten bekakt en de meeste leerlingen deden niet voor hen onder. Het ergste van alles was, dat de docenten haar consequent bij haar officiële voornaam aanspraken, Adeline. Behalve haar ouders, noemde iedereen die haar kende haar Addie. Gelukkig deden haar klasgenoten dat ook. Ze vonden haar Limburgse accent grappig. Haar prachtige roodoranje haar en groene ogen maakten haar al snel populair bij de jongens. Die kregen echter geen kans. Addie had nog steeds contact met Sjeng. Ze hadden afgesproken om elkaar in de herfstvakantie te ontmoeten. Addie’s ouders hadden er mee ingestemd dat ze een week bij haar familie in Margraten mocht logeren, tenminste, dat dacht Addie.

Het enige, echte plezier dat overbleef, waren de pianolessen en danslessen. Twee tot drie keer per week deed ze ballet, spitzen en moderne dans. Thuis oefende ze voor de spiegels die haar vader in een lege kamer had laten aanbrengen en in een serre stond een kostbare vleugel waar ze graag op speelde.
De meiden en de twee jongens van haar groep op de dansschool waren aardig en ze vormden een hechte groep, maar alleen tijdens en rond het dansen. Op die momenten vergat Addie dat ze in Almere woonde.

Een week voor de herfstvakantie werd ze zeventien. Tot haar afgrijzen kreeg ze een in haar ogen desastreus cadeau.
“We gaan in de herfstvakantie een weekje naar Zuid-Afrika”, had haar vader gezegd.. “Speciaal voor jouw zeventiende verjaardag.”
“Ik ga naar Margraten”, was Addie’s stellige reactie. “Dat was de afspraak.”
“Doe niet zo ondankbaar”, reageerde haar moeder. “We hebben Margraten afgezegd, maar dat mocht jij niet weten. Dit is toch een geweldige verrassing.”
“Nee’, zei Addie. “Het is geen geweldige verrassing. Het is een tyfus teleurstelling. Kutouders. Wanneer luisteren jullie eens naar mij. Ik wil naar Limburg. Daar kom ik vandaan en daar wil ik zijn. Daar zijn mijn vrienden. Ik wil hier weg.” De laatste vier woorden had ze met stemverheffing en staccato uitgesproken.
“Op deze manier praten wij niet met elkaar”, zei haar vader. “Ga maar huiswerk maken op je kamer en als je er aan toe bent, kom je terug om je excuses te maken.”
Addie rende woedend weg, draaide zich bij de deur om, stak haar middelvinger op, liep door en trok de deur met zo’n harde klap achter haar dicht, dat de schilderijen die er naast hingen heen en weer schommelden.
Addie’s moeder zakte in een stoel en begon te huilen. “We willen en we doen het beste voor haar”, snikte ze. “Waarom begrijpt ze dat niet?”
Haar man zei: “Pubergedrag. Gaat wel weer over.”

Een uur later was het etenstijd, maar Addie kwam niet.
“Waar blijft Adeline?”, vroeg haar vader aan haar moeder.
Die zei: “Ik ga haar wel halen.” Ze liep naar de kamer van haar dochter en opende de deur. Geen Adeline. Douche, toilet, andere kamers, maar waar ze ook keek, haar dochter was nergens te bekennen. In paniek rende ze naar haar man. “Ze is weggelopen”, riep ze.
Haar echtgenoot zuchtte eens diep en liep naar zijn vrouw. “Geen paniek. Ze is ergens buiten. Ik vind haar wel.” Hij liep naar buiten, keek in de garage en zag dat Adeline’s fiets weg was. Na nog een diepe zucht wilde hij zijn fiets pakken, zag dat de voorband leeg was en greep met toenemende irritatie de fiets van zijn vrouw.

Addie’s vader fietste meer dan een uur door de omgeving. Hij reed langs de Hoge Vaart, de golfbaan, de Kemphaan en de Stadsboerderij. Hij zocht overal, maar nergens was zijn dochter te bekennen. Ondertussen kreeg hij zere benen, omdat het zadel te laag stond. Hij was zijn telefoon vergeten en het begon te schemeren, daarom besloot hij huiswaarts te keren. Toen hij de oprit opreed, kwam zijn vrouw hem al tegemoet. Ze zei: “Adeline heeft gebeld. Ze zegt dat ze alleen terugkomt, als ze naar Margraten mag en niet naar Zuid-Afrika hoeft. Het zal wel om die jongen gaan. Die zoon van Smeets. Je weet wel die jongen die in dat bandje speelt en al twee keer is blijven zitten.”
“Waar is ze?”, vroeg haar echtgenoot, zonder te reageren op wat ze had gezegd.
“Dat wil ze niet zeggen.”

Ze zat op de grond tussen de bomen van de Groene Kathedraal³, een kunstwerk van populieren vlakbij de Hoge Vaart. Met de populieren was de vorm van de kathedraal van Reims nagebootst. Addie had haar vader aan zien komen rijden, maar hij had haar niet gezien, omdat ze plat op de grond was gaan liggen. Mooi niet, had ze gedacht. Nadat hij voorbij was gereden en buiten zicht was, had ze haar moeder gebeld.

Addie’s vader zette de fiets tegen de garagedeur, liep naar binnen, pakte zijn telefoon en belde Addie. Ze nam op, maar kreeg geen kans om iets te zeggen. Haar vader zei: “Je kunt terug komen en je gedragen, of je blijft maar weg.” Hij hing direct op en kreeg de volle lading van zijn vrouw over zich heen.
“Hoe kun je dat nu doen? Wie weet waar ze is? Er loopt allerlei vreemd volk rond. Bel haar nog een keer.”
“Wacht nou maar”, zei hij rustig. “Ze heeft geen keus.” En zo was het. Op dat moment had ze geen keus. Een uur later was ze teruggekomen, maar de houding van haar ouders bleef niet zonder gevolgen.

Na de herfstvakantie, die ze gelaten had ondergaan zonder ook maar een stap meer te zetten dan nodig was, had ze aangepapt met een paar jongens op school. Binnen de kortste keren had ze meerdere vriendjes, begon ze wiet te roken en doken de cijfers weer naar beneden. Na een paar maanden kwam ze tot de conclusie dat ze haar doel op deze manier niet bereikte, maar het leed was al geschied. Haar ouders werden op school ontboden en kregen een litanie aan klachten te horen over haar gedrag, over drugsgebruik en over ruzie met een docent. Hun dochter was niet meer welkom op de school. Addie’s moeder was razend op de school en op Addie, maar haar vader dacht slechts na over de oplossing van het probleem. Het gevolg was dat Addie in februari naar een internationale privéschool in Vlaanderen werd gestuurd. Een school met een internaat.

Addie was ten einde raad, maar haar ouders luisterden niet. Het maakte niet uit wat ze zei. Schandalen moesten worden voorkomen, haar vader had een belangrijke baan, zij wisten wel wat goed voor haar was en later zou ze hen wel dankbaar zijn, zo was hun zogenaamd triviale redenering.
Omdat ze inzag dat er niets aan te doen was, sloeg haar stemming om. Ze was weg uit Almere en weg bij haar ouders. Prima. Vanaf nu zou ze zelf bepalen hoe het verder ging. Addie deed zo haar best op de nieuwe school dat ze binnen twee jaar haar diploma haalde en begin juni terugkwam naar Almere. Ze had zich in januari al ingeschreven in Maastricht voor de opleiding muziek. Ze speelde uitstekend piano en ze schreef eigen muziek en teksten.

Haar vader zei eind mei dat hij met haar wilde praten over haar toekomst. Haar moeder was al aan de keukentafel gaan zitten. Daar gaan we weer, dacht Addie.
“Ik heb alle opleidingsmogelijkheden voor jou eens bekeken”, zei hij. “Een internationale studie lijkt mij voor jouw toekomst het beste. Internationaal recht, internationale betrekkingen, of zoiets.” Hij legde een pak brochures van universiteiten in Engeland, Zwitserland en zelfs de Verenigde Staten op tafel en zei: “Kies maar. Lees het goed door. Ik hoor wel wat het wordt.”
“Dan kun je lang wachten, pap, want ik ga naar Maastricht om muziek te studeren. In ieder geval piano en zang. Ik doe volgende week auditie.”
“Dat gaat niet gebeuren”, bulderde haar vader. Hij zag de toekomst die hij voor zijn dochter had uitgestippeld, van het ene op het andere moment verdampen. Addie schrok van het agressieve en afwijkende gedrag van haar vader, maar was niet van plan om toe te geven.
“Het gaat om jouw toekomst, schat”, zei haar moeder, die op het punt stond om in huilen uit te barsten.
“Precies. Het gaat om mijn toekomst en die is niet van jullie. Ik ben negentien, ik weet wat ik wil en besluit zelf wat ik doe. Ik heb me ingeschreven en ik ben zo goed dat ik zeker zal worden toegelaten. Jullie kunnen daar niets meer aan doen, zelfs niet als je jouw vriendjes inschakelt, pap, want dan ga ik in de supermarkt werken in Maastricht.”

Er viel een lange, diepe stilte.
Addie’s moeder liep naar de keuken om koffie te zetten, maar eigenlijk vluchtte ze weg van wat ze niet wilde zien en niet wilde horen.
Addie nam zelf het woord toen de koffie op tafel stond. “Het is mijn leven. Ik bepaal wat ik met dat leven doe. Jullie hebben mij zonder enig overleg van Mechelen naar Almere gesleurd. Ik ben hier nooit gelukkig geweest en jullie hebben er alles aan gedaan om de verbinding met Limburg te verbreken. Ik vind dat ik gedumpt ben op een internaat. Het zal allemaal wel goed bedoeld zijn, maar mij is nooit iets gevraagd. Ik doe wat ik wil en het zou fijn zijn als jullie mij daarin willen steunen.”
Haar vader stond op, sloeg zonder waarschuwing keihard met zijn vlakke hand op tafel, zodat twee koffiekopjes omvielen en de koffie over de tafel liep. Hij bleef nog even staan, draaide zich om en ging vervolgens naar zijn studeerkamer.

“Adeline, kijk nou toch wat je doet”, jammerde haar moeder, die al naar de keuken was gelopen om een doekje te halen.
“Ik heet Addie en ik doe niets. Vraag je maar eens af wat je met mij hebt gedaan. Morgen ga ik pakken en vertrek ik naar Maastricht. Ik heb een studielening aangevraagd en ga de hele zomer werken in de Vogelstruys². Maak je geen zorgen over waar ik overnacht, want ik kan bij familie en vrienden overnachten tot ik een kamer heb.”
“En dan ga je naar die Sjeng en ben je binnen de kortste keren zwanger”, riep haar moeder vol afgrijzen.
Addie begon te lachen en bleef lachen. Ze lachte zo hard dat haar vader de deur van de studeerkamer opende, in de deuropening bleef staan en vroeg wat er te lachen was, in de hoop dat het allemaal goed zou komen.
“Toe mam”, zei Addie. “Ik ben negentien en heb met verschillende jongens gevreeën, maar wel veilig. Ik maak niet dezelfde fout als jullie en zo fout was dat nou ook weer niet, want anders had ik hier niet gezeten.” Dat de werelden van Addie en haar ouders ver uit elkaar lagen, bleek wel uit de verbijstering die van de gezichten van beider ouders afspatte. Haar vader keerde zich om en trok teleurgesteld en machteloos de deur weer achter zich dicht.

Addie vertrok naar Maastricht, waar ze succesvol piano en zang studeerde en vervolgens een tweede master haalde voor compositie. Tijdens haar studie werkte ze in het begin nog in verschillende gelegenheden in Maastricht tot ze kon leven van de muziek en van de muzieklessen die ze gaf. De koppigheid die ze van haar vader had geërfd, had haar gebracht waar ze wilde zijn.
Sjeng was nooit meer in beeld geweest. Ze had al jaren een leuke, lieve vriendin, Gaby en ze woonden in Maastricht.
Gaby en Addie speelden samen in een band met de veelzeggende naam “Because” en traden al enkele jaren op. Eerst in Zuid-Limburg, maar al snel landelijk, in Vlaanderen en in Duitsland. Addie gebruikte haar voornaam Adeline als artiestennaam en was de sturende factor van de band.

Het contact met haar ouders was min of meer hersteld, maar het leed dat ze hen in hun beleving had aangedaan, had wonden geslagen. Ze hadden haar destijds financieel in de steek gelaten en waren een paar maanden van slag geweest over het feit dat ze een relatie met een meisje had. Naarmate de band “Because” bekender werd, hadden haar ouders er steeds meer van meegekregen, maar ze lieten niets van zich horen.

Twaalf jaar na haar verhuizing naar Almere, trad Adeline met de band op in Amsterdam. Ze had haar ouders gebeld en hen uitgenodigd om backstage te komen kijken en op een gereserveerde plaats bij het optreden bij te wonen. Na wat heen en weer gepraat hadden ze er mee ingestemd.
De volgende dag waren Addie en Gaby met hun een jaar oude tweeling naar Addie’s ouders in Almere gereden, waar Addie in ruim zeven jaar ervoor niet meer was geweest. Ze waren uitgenodigd door haar ouders.

“Ik wil hier weg”: © Meander; Almere; 7 mei 2018.

Voetnoten:
1 Almere Hout: Almere Hout
2 Vogelstruys: In den Ouden Vogelstruys  
3 De Groene Kathedraal: De Groene Kathedraal

Foto’s:
Almere: Internet; Floriade
Mechelen: Internet
Groene Kathedraal: VVV Almere
Vogelstruys: Internet

“Ik wil hier weg” is het verhaal van Addie. Addie verhuisde met haar ouders naar Almere en vond het helemaal niets. Ze wilde terug. Een verhaal in het kader van “Almere mijn Thuis”, het thema van “Suburbia in de Buurt”, een project van theatergroep Suburbia.
Namen, plaatsen, opleidingen en meer elementen zijn gewijzigd. Of Addie een man of een vrouw is? Het verhaal berust op waarheid.

Heemskérk, daar komt Angela van Moorst vandaan. Ze benadrukt de klemtoon op de tweede lettergreep, opdat de toehoorder niet vergeet hoe het behoort te worden uitgesproken. Toch woont ze alweer de helft van haar leven in Almere en voelt ze zich thuis in ’s Neerlands grootste groeikern.
Ze vraagt ons of ze nu een Heemskérker is of een Almeerder. Daar is maar een antwoord op mogelijk. Officieel ben je en blijf je Heemskérker van geboorte, maar Almeerder zijn is een gevoel. Een gevoel dat iedereen toekomt, die Almeerder wil zijn.

Op haar vijfentwintigste kwam Angela naar Almere, samen met haar man Richard. Ze zegt: “Ik hoefde niet weg uit Heemskérk, maar mijn man komt uit Huizen en woonde en werkte daar en ik werkte toen in Amsterdam. We woonden parttime samen in Heemskérk. Op den duur ben je al dat gedoe zat en het is het uiteindelijk fijner en praktischer om samen in de buurt van Huizen te gaan wonen. In onze ogen was de keuze beperkt. Het zou Almere, of Amersfoort worden.”
“Waarom werd het Almere?”, vraag ik.
Angela antwoordt: “In 1992 was er een BouwRAI in Almere in de nieuw aan te leggen Filmwijk. We vonden het een prachtig project en we kochten een huis in de George Formbystraat.”
Als we vragen wie George Formby was, vertelt ze dat het een acteur was in stomme films. Ze neemt een slokje van haar koffie en vervolgt haar verhaal over haar Almere.

“We hebben tien jaar in de Filmwijk gewoond, maar wilden graag  een huis met een garage. Op een dag belde een vriendin, die in de Vrijdagstraat in Almere-Buiten woonde. Ze vertelde in tranen dat haar relatie uit was en dat het huis moest worden verkocht. Een huis mét een garage.” Angela kijkt ons breed lachend aan en vertelt verder: “Ik zei, nou meid, dan kopen wij het toch. Zoek niet verder. Zij opgelucht en wij helemaal blij met ons nieuwe huis. Na een jaar of vijf wilden we verbouwen. Een glazen serre moest er komen. We wilden het vanaf de eerste verdieping doortrekken met een uitbouw beneden. Nou, toen heb ik de gemeente leren kennen, hoor. Heel vaak in het stadhuis geweest, allemaal regeltjes en gedoe en uiteindelijk mocht het niet. Echt onzin, maar ja.”
Het gesprek buigt af naar een cynische beschrijving van de bureaucratie en de onnodige belemmeringen die dat voor hen meebracht. Zoals veelal het geval is, had ook deze medaille twee kanten.

“Omdat we vaak in het stadhuis kwamen”, zegt Angela, “zagen we de kavelwinkel en zijn we een keer binnengelopen. Daar ontdekten we prachtige kavels met houten woningen die in het Homeruskwartier zouden worden gerealiseerd. We waren erg enthousiast, maar tijdens de inschrijving waren we helaas met vakantie. Eenmaal thuisgekomen, schreven we ons alsnog in. We stonden op de derde plaats en geloofden er niet meer in en pakten de verbouwing van onze woning in de Vrijdagstraat weer op. Deze keer binnen de regels en conform eisen van de gemeente Almere.”
De verwachting van een beter vervolg dan wat Angela vertelt, hangt in de lucht, omdat ze nu immers in Almere Poort woont.

“Vlak voordat we de handtekening zouden zetten onder de overeenkomst voor de verbouwing, belde de mevrouw van de kavelwinkel op”, zegt Angela. Ze zei dat de kavel vrij was. Ik reageerde beduusd: ‘Wat zegt u?’ De vrouw aan de andere kant van de lijn moest er wel om lachen. Ik heb de kavel zonder te aarzelen direct vastgelegd, want zo’n optie kost niks. Direct daarna heb ik mijn man gebeld. Nu wonen we alweer zes jaar in de Nikéstraat in een prachtige houten woning, zoals wij dat graag willen. We hebben het huis helemaal zelf ontworpen en laten bouwen. Het is een heel ander huis dan dat in Almere Buiten, maar… we hebben nu wel een grote, glazen pui aan de achterzijde met uitzicht op het Homeruspark.” Zonder dat we het vragen, zegt Angela: “Wij hebben overal in Almere met plezier gewoond en dat geldt zeker voor ons huis in de Nikéstraat.”

Op ons verzoek vertelt Angela iets meer over haar man.
“Richard werkte bij AT&T”, zegt ze. “Hij werkte al die tijd nog steeds in Huizen, maar op een gegeven moment raakte hij zijn baan kwijt en kwam hij in de WW. Dat duurde gelukkig niet lang, want een oud collega belde. Die had een eigen bedrijf opgericht. Daar is Richard toen gaan werken. Het was in het begin een klein bedrijf, maar inmiddels is het veel groter. Het bedrijf zocht een grotere en beter betaalbare locatie. Ze zitten nu in Almere, een paar honderd meter van ons huis in de Vrijdagstraat. Als we daar waren blijven wonen, had hij naar zijn werk kunnen lopen, maar we blijven lekker hier. Bij mooi weer gaat hij op de fiets en als het slecht weer is, pakt hij de auto.”

Zoals een echte Almeerder betaamt, heeft ook Angela kritiek op de gemeente. “Je moet, als je zelf wilt bouwen, je huis binnen drie jaar af hebben en er in wonen”, zegt ze. “Vlakbij ons is een huis waar al zes jaar aan gewerkt wordt. Die mensen kunnen niet bouwen, besteden er geen tijd aan en wonen er nog niet. Het is een rommeltje. Daar doet de gemeente dan niets aan, terwijl de rest er al die jaren op uitkijkt. Onze buren hebben er allemaal hard aan moeten trekken om er binnen drie jaar te wonen en deze mensen worden niet aangepakt.”

Angela is nu fitness- en Spinning®instructrice. Daarvoor werkte ze op kantoor en deed administratief werk voor onder meer verzekeringen. Ze zegt: “Drie-en-een-half jaar geleden was ik opeens boventallig en dat is, achteraf gezien, het beste dat mij ooit is overkomen. Ik woog op dat moment zevenennegentig kilo en ben daarom veel gaan sporten, anders gaan eten en gaan studeren. Ze hebben mij gevraagd als instructrice en zo ben ik de Spinning®ingerold. Daarna ben ik gevraagd als fitness-instructrice. Naast dat werk geef ik ‘Bewegen voor ouderen’ in een buurthuis. Ik ben helemaal happy, vierendertig kilo lichter en topfit.” Dat is zichtbaar. Tegenover ons zit een getrainde, slanke vrouw met een zelfverzekerde blik en een ‘ingetogen’ glimlach. Haar ogen laten ons meegenieten van het geluk in haar leven.

Op de vraag wat ze van Almere vindt, antwoordt Angela: “Ik vind het een geweldig dorp. Je leert gemakkelijk mensen kennen. Ik werk als vrijwilliger in de Bieb in Poort. Angela is bijzonder actief, wat temeer blijkt, als ze vertelt dat ze zich inzet voor de stichting Abri¹en het G-kracht-panel². Een politiek panel voor jongeren met een beperking. Onlangs hebben leden van dit panel gedebatteerd met Almeerse politici. Ze is trots dat ze deze dingen kan en mag doen.

Angela: “Almere is prachtig. Je hoort regelmatig vooroordelen van buiten Almere. Laatst kwamen er oud collega’s op bezoek. Die hadden thuis gezegd dat ze bij kennissen in Almere gingen eten. Hun kinderen vonden het maar zielig voor ons dat wij in Almere woonden. Ze hebben geen idee, zei ik. Laat ze maar eens komen kijken, heb ik gezegd.”

Angela van Moorst is een betrokken Almeerder en voelt zich samen met haar Richard meer dan thuis in de Nikéstraat.

“Thuis in de Nikéstraat”: © Meander; Almere; 2 maart 2018.

Voetnoten:
1               Stichting Abri: http://www.stichtingabri.org
2               Stichting Abri Raadspanel: http://www.stichtingabri.org/activiteiten/raadspanel-politiek/

Foto’s:
Foto Woning: ©Meander; 10 maart 2018
Angela van Moorst: ©Meander, 2 maart 2018

“Thuis in de Nikéstraat” is het verhaal van Angela van Moorst over haar Almere. Een verhaal in het kader van “Almere mijn Thuis”, het thema van “Suburbia in de Buurt”, een project van theatergroep Suburbia.

Urmila zat aan een grote, ronde tafel in de bibliotheek van Almere Buiten. Ze had contact opgenomen met Suburbia in de buurt omdat ze haar verhaal over haar Almere wilde vertellen. Ze is een tijd zoekende geweest, tot ze in Almere haar rust en haar thuis vond. Urmila is zakelijk, beheerst en stijlvol gekleed. Een charmante, vrolijke, vriendelijke en brede glimlach, passend bij haar kijk op het leven, is nagenoeg onafgebroken aanwezig. Een levensgenieter, die met beide benen op de grond staat.

Urmila: “Ik ben geboren in Suriname. Mijn moeder wilde met ons naar Nederland, want daar waren betere scholen, vooral voor ons dove zusje. In 1975 vertrokken we uit Suriname en kwamen mijn ouders met zeven kinderen naar Nederland. Eerst woonden we in een hotelletje in Amsterdam in de Van Eeghenstraat. De Van Eeghenstraat lag tegen het Vondelpark aan en zo hadden wij, niet onze eigen, maar wel de grootste tuin van iedereen om in te spelen.”
Urmila vertelde hoe haar ouders na verloop van tijd een huis kochten aan de Valentijnkade in de Indische buurt van Amsterdam. Daar woonden ze zes jaar, waarna ze drie jaar in de Bijlmer gingen wonen. In die tijd ging Urmila naar het vwo.
Haar moeder verhuisde na die drie jaar vanuit de Bijlmer, zonder Urmila’s vader, met haar kinderen naar Diemen, waar ze een huis had gekocht.

Urmila: “Toen ik naar de heao ging, ontmoette ik in Den Haag een leuke jongen. We besloten om samen te gaan wonen in de residentie van Nederland. Ik ben daar gaan werken bij een bank en kwam via die bank in het vastgoed. Voor het vastgoed en de bank volgde ik veel cursussen, zoals bij NVM-SOM voor vastgoed en talloze cursussen voor het bankwezen. Ik heb ruim tien jaar bij banken gewerkt.”
Een bibliotheekbezoeker vroeg ons waar hij thrillers kon vinden. Ik verwees hem naar de balie.

“Na vijf jaar ging ik alleen terug naar Diemen, omdat ik in Amsterdam een baan had gevonden”, vervolgde Urmila haar verhaal. “Ik kon gelukkig een woning huren in Diemen Noord en binnen een jaar kocht ik een woning in Diemen Centrum. Enige tijd later besloten we samen met de familie dat ik bij mijn zus zou gaan wonen, omdat ze alleen woonde. Mijn zus is helaas plotseling overleden. Het was een erg verdrietige tijd voor de familie. Het gevolg was dat ik geen huis meer had, omdat ik mijn eigen huis al verkocht had. Ik heb tijdelijk bij familie ingewoond en wilde graag weer een huis kopen in Diemen, maar dan wel een groter huis dan ik eerst had. Diemen was te duur voor dat type woningen, daarom ben ik in Almere gaan kijken.”
Marijke van Suburbia kwam ons zeggen dat de volgende verteller zat te wachten. “We hebben nog een kwartier nodig”, zei ik.

Urmila ging verder: “We zijn gezellig met de familie in Almere Centrum gaan shoppen. Daarna zijn we in verschillende wijken gaan kijken. Ik vond vooral de Filmwijk leuk en viel min of meer voor een bepaalde straat. In 2000 is het me gelukt om in die straat een huis te kopen. Het was een weloverwogen keus, want een huis is geen pak suiker. Ik heb mijn huis gekocht in de tijd dat ik nog bij een bank werkte. De hypotheek viel daarom een stuk voordeliger uit.”
Urmila’s kinderen, een tweeling, kwamen even kijken, maar gingen al snel weer verder met het zoeken van boeken in de bibliotheek.

“Ik had net verkering met, geheel toevallig, weer iemand uit Den Haag”, zei Urmila. De afstand was geen probleem, want de verbindingen waren goed. We besloten eerst te latten. Hij heeft zijn huis in Den Haag altijd gehouden en ik wilde niet in Den Haag komen wonen. We hebben in Almere en in Den Haag gewoond en kregen drie kinderen.” We praten even over haar kinderen en over mijn kinderen, voordat we weer verder gaan.
“Toen ik weeën kreeg van de eerste, waren we in Den Haag”, zei Urmila. “Ik zei dat ik naar Almere wilde, want ik wilde niet dat ons kind in Den Haag zou worden geboren. ‘Mijn kind wordt in Almere geboren en nergens anders’, zei ik. Dus, wij van Den Haag naar het Flevoziekenhuis in Almere. De tweeling is ook in Almere geboren.”
“Mijn vriend en ik hebben enige tijd geleden onze relatie beëindigd. Het contact is goed en de kinderen kunnen zelf kiezen of ze naar hun vader in Den Haag willen, of bij mij in Almere willen zijn.”

Op een gegeven moment is Urmila voor zichzelf begonnen met de verkoop van zelfbedachte producten en souvenirs met deels een focus op Almere. Een voorbeeld van die souvenirs is een mok met de gecombineerde tekst: ‘FeelAlmere.’ Urmila heeft de PshR (Pusher) uitgevonden. Dat is een apparaatje waarmee je knoppen en andere dingen in kunt drukken zonder je nagels te beschadigen.

Naast haar werk was en is Urmila een actieve Almeerse, bijvoorbeeld in buurtlokaal WD 88, waarbij WD voor Walt Disneyplantsoen stond en 88 voor het huisnummer. WD 88 was het buurtlokaal van de Filmwijk. Urmila werd gevraagd om actief te zijn in WD 88 en heeft tal van activiteiten opgezet. Helaas is het buurtlokaal enige tijd geleden gesloten. Tegenwoordig is Urmila actief in de ondersteuning van de buurtpreventie.
In 2014 stond Urmila op de lijst voor de verkiezingen van de gemeenteraad, omdat ze wat wilde doen en de politiek van de gemeenteraad dichtbij was. De VVD haalde niet genoeg zetels en Urmila haalde onvoldoende voorkeurstemmen om een plaats in de gemeenteraad te bemachtigen. Vanaf de zomer van 2014 is ze zich meer op haar onderneming gaan richten.

“Voel je je thuis in Almere?”, vroeg ik haar, om de finale conclusie, die al in de lucht hing, te laten bevestigen.
Urmila’s antwoord was liefdevol en duidelijk: “Op het moment dat ik kinderen kreeg, begon ik mij hier thuis te voelen. Zij hebben er voor gezorgd dat Almere ons thuis is.”

“Mijn kind wordt in Almere geboren en nergens anders!”: © Meander; Almere; 9 maart 2018.

Foto’s
Foto Urmila Jagroep: ©Urmila Jagroep
Foto Beker: © Meander; Almere; 9 maart 2018.

Beker: “Feel Almere”; ©Urmila Jagroep

“Mijn kind wordt in Almere geboren en nergens anders!” is het verhaal van Katja Urban over haar Almere. Een verhaal in het kader van “Almere mijn Thuis”, het thema van “Suburbia in de Buurt”, een project van theatergroep Suburbia.

Jos Arends zit in de goed zittende, gele stoel van Suburbia en bladert door een boek. Hij kijkt op met een vrolijke blik. Ik vraag hem, wat hij leest. Hij draait het boekje om. Het gaat over mensen in de steentijd⁴. Over mensen die toen al in Almere woonden, waarmee alle ‘pioniers’ van Almere keurig op hun plaats worden gezet.

Jos vertelt dat hij van 1975 tot 1980 is geschoold als kunstenaar en docent aan de Experimentele Lerarenopleiding te Nijmegen. Van 2003 tot 2017 was hij als docent verbonden aan het Helen Parkhurst in Almere.
 Jos zegt: “Sinds een paar maanden ben ik betrokken geraakt bij VINDplaats Zenith¹, een archeologische vindplaats aan de Evenaar in Almere Buiten. Een collega en vriend van mij is architect. Die wist dat ik aan het einde van mijn reguliere werkleven zat. ‘Kun jij er iets mee als inspirator?’, vroeg hij aan mij.

Die zevenduizend vierkante meter van VINDplaats Zenith is ingevuld als semi-openbare tuin en veel meer. In een kleiner gedeelte moest een buitentheater komen, maar dat kwam onvoldoende van de grond. Ik ben nog niet zo lang geleden onbevangen begonnen en werd er binnen de kortste keren door gegrepen. We hebben nieuwe plannen gemaakt voor verdere invulling van de VINDplaats. Kort geleden hebben we de eerste voorstellen met de gemeente Almere gedeeld. Het is goed mogelijk om hier iets bijzonders van de grond te trekken, want het is nu al een prachtige plek. Ga maar eens kijken.”

VINDplaats Zenit is de markering van een pleisterplaats uit de steentijd⁴, zo’n tienduizend jaar oud. De nederzetting lag aan de oever van rivier de Eem². Nu is de Eem³ nog te vinden op het oude land tussen Amersfoort en het Eemmeer.
Jos vertelt over de spullen die gevonden zijn en hoe de identiteit van het verleden kan worden gekoppeld aan die van de nieuwe stad, de nieuwe nederzetting.

Ik vraag Jos waarom hij mee wilde doen aan het project van Suburbia.
“Omdat ik me hier helemaal thuis voel”, zegt Jos, “wat geheel in strijd is met de vermeende logica van mijn familie en vrienden. Die begrijpen niet hoe wij hier gelukkig kunnen zijn. Mijn vrouw komt uit Leek en ik kom uit Elst. We kwamen in 2002 of 2003 naar Almere, dacht ik.” Hij denkt even na over het juiste jaartal, maar laat het als onbelangrijk gegeven weer los.
Jos: “Onze vrienden zijn daarna maar mondjesmaat op bezoek geweest. Er is blijkbaar een mentale barrière. Ik leid ze rond en laat hen boeken zien van en over de founding fathers van Almere. We rijden met hen door verschillende stadsdelen, bij voorkeur op de fiets. Ze vinden dat Almere geen hart heeft, geen kern. Het is maar hoe je er naar kijkt en hoe lang je de stad wilt en durft te beleven om tot een afgewogen oordeel te kunnen komen”, zegt Jos.
Het onderwerp van het negatieve stigma van Almere dat bijvoorbeeld jaarlijks wordt opgedist in een bloedstollend verhaal in Trouw, alsof je hier niet kunt wonen, houdt ons even bezig. Waarom zouden hier toch steeds meer mensen komen wonen, vragen we ons af.

“Ik was achtenveertig toen ik in Almere kwam wonen”, zegt Jos. “Elst, de omgeving waar ik vandaan kom is mij door en door bekend. Ik ken alle verhalen en alles was al geclaimd. Als je daar iets nieuws wil beginnen kan dat nauwelijks. Alles is al bezet. Op elke hoek van de straat ligt het verdriet en een glimlach. Je kent al die emoties en je kent de historie die er bij hoort. Zo ook het verdriet dichtbij, want mijn jongste zoon is in die plaats overleden. Ik stelde vast dat ik wat anders wilde en zei tegen mijn vrouw dat ik behoefte had aan onbezield land. Een stuk land dat we konden veroveren. ‘Prima’, zei mijn vrouw.”
We krijgen ondertussen een kopje thee van Marijke weer gaat zitten en meeluistert.

Jos: “Tijdens deze periode van bezinning kwam de onderwijsbevoegdheid weer in beeld. Mijn jongens kwamen in de pubertijd. De een zat boven en de ander onder aan de ladder van kansen, maar ze zijn beiden gelukkig en daar draait het om. De jongste is inmiddels grafisch vormgever en de oudste is begeleider bij ‘Weet hoe je leeft⁵.’ Hij is daar, ondanks zijn uitstekende opleidingen, begonnen als cliënt, heeft zich kunnen herpakken en is er nu werknemer.” Een kort intermezzo over ‘Weet hoe je leeft’ en de verschillen tussen kinderen, leidt ons geheel terecht af van het verhaal dat Jos aan het vertellen was, maar zoals steeds, pakken we de draad weer op.

“Ik ben dus gaan solliciteren”, zegt Jos. “Alleen in Almere. Het Helen Parkhurst had in 2002 een open dag. ‘Ga je mee’, zei ik tegen mijn vrouw. Op de bewuste dag stapten we in de auto om naar het Helen Parkhurst te gaan en een uur later reden we de Stichtse Brug over. We kregen het beiden warm en raakten opgewonden door wat we zagen. We vroegen ons af wat er aan de hand was. Zouden we in de polder belanden? Het grote water over voor een nieuw leven? Aaltje zei: ‘Het is mij duidelijk, ik ga alvast inpakken.’
Ik werd docent op het Helen Parkhurst, in de volksmond HP. Van te voren ben ik nog een paar keer naar het HP gegaan om me goed voor te bereiden, want ik had nog nooit lesgegeven. Naast mijn baan als kunstdocent was ik later betrokken bij leerwegondersteunend onderwijs. Het was een volledige baan.”
We worden gewaarschuwd dat we moeten afronden, omdat de bibliotheek over tien minuten dichtgaat.

“Mijn zoon ging ook naar het HP”, zegt Jos, “ondanks het feit dat we nog geen woning hadden. Ik had een oude caravan gekocht en die op camping Waterhout geplaatst. Daar hebben hij en ik zolang gewoond. Het was behelpen, maar het was tevens een bijzondere ervaring.”
We praten over het gedonder rond camping Waterhout en de Floriade. We kennen beiden de familie Fokkens en derhalve het verhaal over de verhuizing van de camping van dichtbij en van twee kanten. Tot een conclusie komen we niet.

Jos gaat verder: “In die tijd waren er vestigingspremies voor mensen met bepaalde beroepen, maar met een premie heb je nog geen huis. Uiteindelijk kregen we een huurhuis in de Slauerhoffstraat. Toen mijn betrekking werd omgezet in een vaste baan, hebben we een huis gekocht in de Muziekwijk.”

“Pas in 2010 verhuisden we naar onze prachtige woning op de Bonairepier”, zei Jos. “We hadden die woningen al in 2003 gezien, maar toen was het te duur. Door de crisis en het feit dat de balkons waren verwijderd, na een gerechtelijke procedure die was aangespannen door de overburen aan de Antillenweg, waren de woningen in 2010 veel goedkoper.”
Jos blijkt een overbuurman te zijn van Michiel Rijsberman die we ruim een uur daarvoor hebben gesproken. Waar Michiel veel nadelen ondervond en ondervindt van het gedoe met de balkons, heeft zijn buurman Jos er de vruchten van geplukt.

“Op een dag hield Aaltje de laptop voor mijn neus”, zegt Jos. “Ze zei: ‘Hij is te koop.’ Ik reageerde iets te snel en te stoer en zei: ‘Ik ga niet meer verhuizen.’ Maar helaas pindakaas. Aan kosmische liefde zitten geen limieten, dus je begrijpt wat er gebeurde. We kochten het huis. We hebben in het contract een clausule opgenomen dat het balkon voor één euro zou worden herplaatst, indien de eigenaren van de woningen aan de Bonairepier de balkons na jaren procederen toch terug mochten plaatsen. En zo geschiedde. Wij zitten tegenwoordig uitermate comfortabel voor één euro in de zon op ons balkon, boven ons eigen water.”

“Ga je hier ooit nog weer weg?”, vraag ik Jos.
“Dat denk ik niet. Wij zijn hier meer dan gelukkig en onze zoons blijven in Almere wonen. De een in Poort en de ander kijkt nog waar hij wil wonen. Hier zijn prachtige dingen te doen tijdens ons vervroegd pensioen en lang daarna.

Aaltje en Jos hebben gekregen wat ze wilden, land om te bezielen. Land en mensen bezielen, dat doen ze, zelfs al hebben ze vastgesteld dat er tienduizend jaar geleden al met hart en ziel werd geleefd op Almeerse grond.

“Behoefte aan onbezield land”: © Meander; Almere; 9 maart 2018.

Voetnoten:
1        Vindplaats Zenit:         http://vindplaatszenit.nl
2        De Eem:                         http://rivier.de-eem.nl/eem/eem/lemmaeem.html
3        De Eem:                         https://nl.wikipedia.org/wiki/Eem
4        Steentijd:                       https://nl.wikipedia.org/wiki/Steentijd
5        Weet hoe je leeft:       http://weethoejeleeft.nu

Foto’s:
Tekening VINDplaats Zenith: VINDplaats Zenith
Boek Steentijd: ©Meander
VINDplaats Zenith: Google Earth
Bonairepier: Funda, internet
Jos Arends: Jos Arends

Meer info over archeologie en Almere? Klik HIER.

“Behoefte aan onbezield land” is het verhaal van Jos Arends over zijn Almere. Een verhaal in het kader van “Almere mijn Thuis”, het thema van “Suburbia in de Buurt”, een project van theatergroep Suburbia.

Jos heeft zijn verhaal naar aanleiding van ons gesprek in de bibliotheek ook verteld aan omroep Flevoland. Klik HIER voor het bijzondere interview.

Drie mannen wandelen de Nieuwe Bibliotheek van Almere binnen. Voorop loopt een vrij lange man met een slank, donker gezicht. Een brede, sterke kerel met een donkere kroesbaard en een brede lach loopt samen met een wat kleinere, serieus kijkende man achter de lange man aan. De kleine man draagt een blauwe muts.
Ze blijven staan bij de banner van Suburbia over ‘Almere mijn Thuis’, lezen wat er op staat, overleggen en kijken daarna in onze richting. We pakken de wellicht onbedoelde uitnodiging om hen uit te nodigen op, stappen op hen af en vragen de drie heren meedoen en hún verhaal over Almere willen vertellen. Ze gaan zitten, krijgen koffie en stellen zich pas voor als we vragen hoe ze heten.

De drie komen uit Somalië. Toen ze nog in Somalië woonden, kenden ze elkaar niet.
De kleinste man met de muts en de man met de brede lach kwamen al in 2008 in Nederland, zijn inmiddels genaturaliseerd en hebben een Nederlands paspoort. Toen ze in Nederland kwamen, moesten ze eerst naar Ter Apel. Daar ontmoetten ze elkaar.
De lange man kijkt me wantrouwend aan en vraagt wat wij met de informatie gaan doen. Ik leg hem uit waar de verhalen voor worden gebruikt en dat de verhalen, indien zij dat wensen, anoniem kunnen worden geschreven. Hij knikt om aan te geven dat hij het begrijpt. Hij vertelt vervolgens dat hij in 2011 naar Nederland is gekomen. Na elf dagen te hebben gewacht op Schiphol, werd hij naar het AZC in Crailo in het Gooi gebracht. Toen Crailo dicht ging moest hij in Dronten wachten op een huis in Almere.

De vrouw van de kleinste man kwam in 2009 naar Nederland. Ze hadden toen nog geen kinderen. Nu hebben ze er vier in de leeftijd van zeven maanden tot zeven jaar. Geboren Almeerders.
De brede man vertelde schouderophalend dat zijn vrouw ziek was en daarom niet naar Nederland mocht komen. Ze is nu voldoende hersteld en is bij de grens van Somalië met Kenia. Hij hoopt dat zijn vrouw dit jaar samen met hun kinderen in Nederland zullen aankomen.
De vrouw van de lange man kwam in 2013 naar Nederland. Hij heeft ze na aankomst drie dagen gezien. Daarna werden zijn vrouw en kinderen naar Ter Apel gebracht en moesten ze een tergend lange procedure doorlopen. Na het verblijf in Ter Apel werden ze naar een AZC in Sint Annaparochie gebracht. Sint Annaparochie is een dorp in het uiterste noorden van Friesland. Hij woonde al die tijd in Almere en zag hen weinig, omdat het reizen naar Sint Annaparochie uren duurde en de reis veel geld kostte. Daar kwam nog bij dat hij daar niet mocht blijven slapen. Maanden later mochten zijn vrouw en kinderen naar Almere komen en werd het gezin definitief herenigd.

De kleine man en de brede, goedlachse man werken beiden bij hetzelfde bedrijf in Almere. Ze werken er steeds twee jaar om vervolgens zes maanden niet te werken. Het werk loopt via een uitzendbureau. Het grote bedrijf, noch het uitzendbureau, willen een contract voor onbepaalde tijd aangaan. In de zes maanden dat ze niet werken krijgen ze een werkloosheidsuitkering via het UWV. Een uitermate merkwaardige constructie waar ze zelf niet voor kiezen. Het is het gevolg van de wetgeving over tijdelijke en vaste arbeidsover-eenkomsten die tot deze werkwijze van bedrijven en uitzendbureaus leidt. Geplande, overbodige werkloosheid.

De kleinste en jongste van de mannen wil graag studeren, maar hij is dertig jaar en komt niet meer in aanmerking voor studiefinanciering. Het bedrijf waar hij werkt wil hem wel een opleiding laten volgen, maar daarvoor moet hij eerst een wiskundecertificaat halen op vmbo-niveau. Hij kan die opleiding niet betalen en wordt niet geholpen om verder te komen.
De vriendelijke collega van de jonge man is eigenlijk automonteur en wil graag een eigen bedrijf beginnen, maar krijgt daar geen kans voor. Opleidingen zijn onbetaalbaar en hij kan nergens aan de slag om te laten zien wat hij kan. Niet eens als stagiaire, of vrijwilliger.
De lange man werkt nog niet. Hij zegt dat hij is opgeleid als apothekersassistent en dat hij dat werk graag in Nederland wil doen. De taal is een belangrijke barrière, daarom doet hij zijn best om zijn Nederlands te verbeteren. Hij heeft die taalkennis nodig om een opleiding voor apotheker of apothekersassistent te volgen in Nederland, al weet hij nog niet hoe hij dat moet betalen.

De kleine en de lange man hebben beiden een huis in Almere waar ze met hun gezin wonen. De immer vrolijk lachende man met de donkere kroesbaard woont op een kamer bij een collega. Hij kan pas een huis huren als zijn vrouw en kinderen in Almere kunnen en mogen komen.
De drie mannen zeggen goed contact met hun buren te hebben. Ze vinden die contacten belangrijk, want dan leren ze de taal sneller. Toch hebben ze vooral contact met andere Somaliërs in Almere. Het thuisgevoel voor hen wordt mede bepaald door het thuisgevoel van Somalië in Almere.

Het valt op dat de twee mannen die al langer in Nederland wonen, goed en nagenoeg accentloos Nederlands spreken. Grammaticaal is het Nederlands van de kleinste man uitstekend. Hij heeft kinderen die naar de basisschool gaan. Dat kan een voordeel zijn.

De jongste man wil graag in Almere blijven wonen en werken, ondanks het feit dat hij veel problemen heeft gehad in Almere. Hij zei: “De mensen praten tegen je en denken dat je alle regels kent en begrijpt. Dat is natuurlijk niet zo. De taal is lastig in het begin en hoe moeten wij al die regels kennen. Er is weinig begeleiding. Ik was drieëntwintig toen ik hier kwam en wilde studeren. Alleen de inburgeringscursus werd betaald. Toen ik zevenentwintig jaar was hoorde ik pas over de studiefinanciering, maar toen was ik te oud. Nu ga ik proberen wiskunde vmbo te halen, maar ik weet nog niet hoe ik dat moet doen en moet betalen.”
Zijn collega met de baard wil voor zichzelf en zijn gezin een toekomst opbouwen in Almere, bij voorkeur als automonteur in een eigen bedrijf. Het maakt hem niet uit wat hij er allemaal voor moet doen. Als het uiteindelijk lukt om een eigen garage te hebben, heeft hij er veel voor over.

De lange, ernstig kijkende man wil er alles voor doen om apotheker, of apothekersassistent te worden. Hij wil wel beginnen als vrijwilliger in een Apotheek. Hij wil graag in Almere blijven met zijn gezin, maar als hij ergens anders werk kan krijgen is hij bereid te verhuizen.
De man wijst ons op een probleem met het onderwijs van kinderen die niet in Nederland zijn geboren. “Ze sturen veel kinderen naar het praktijkonderwijs, omdat de achterstanden te groot zijn. In plaats van ze te helpen de achterstanden weg te werken, dumpen ze de kinderen in onderwijs waar ze niet thuis horen. Op die manier hebben onze kinderen te weinig kans om zich goed te kunnen ontwikkelen.”
Zijn  dochter zit nu in de tweede klas van de Mavo (vmbo-TL) en haalt uitstekende cijfers. Dat is mede te danken aan de directeur van de basisschool. Die heeft haar twee keer groep acht laten doen. Had hij dat niet gedaan, dan was ze ten onrechte naar het praktijkonderwijs verwezen.
“Als je er niet achteraan gaat, hoor je niets, maar deze directeur van de basisschool heeft het goed gedaan”, zegt de lange man met het voorkomen van een Masai-krijger.

Als luisteraar krijg je kromme tenen en een plaatsvervangend schaamtegevoel. Tegenover mij zitten drie mannen, die hard willen werken en studeren. Mannen die écht mee willen doen, een bijdrage willen leveren aan de maatschappij en zich willen inspannen voor hun gezin. Ze zijn gevlucht voor geweld en worden in ons prachtige land, waar ze zo graag aan mee willen werken, behandeld als tweederangs burgers. Mensen die anoniem willen blijven uit angst voor consequenties. Dat kan ons Almere niet zijn, toch?
Als wij willen dat iedereen die van buiten komt, integreert, dan moeten we ze daartoe wel een reële kans geven. Als zij Almere hun thuis vinden, of Almere tot hun thuis willen maken, moet de maatschappij ze eerlijke kansen geven.

“Wij willen écht meedoen”: © Meander; Almere; 4 maart 2018.

Foto Silhouet drie mannen: Internet (vrij gebruik)

“Wij willen écht meedoen”, is het tergende verhaal van drie Somaliërs. Een verhaal in het kader van “Almere mijn Thuis”, het thema van “Suburbia in de Buurt”, een project van theatergroep Suburbia.

Voor mij zit Michiel Rijsberman, inwoner van Almere en actief politicus. Hij is gedeputeerde voor de provincie Flevoland en heeft het genoegen en de motivatie om vanuit de provincie zijn bijdrage te mogen leveren aan de groei en bloei van de provincie en daarmee aan de ontwikkeling van Almere.

Michiel komt oorspronkelijk uit Amersfoort en studeerde in Delft het vak watermanagement dat destijds nog niet zo heette. Dankzij onze koning is het een bekend vak geworden.
Michiel woonde samen met zijn vriendin in Den Haag, omdat zij een studie deed in Utrecht en daar haar eerste baan had, terwijl Michiel nog in Delft studeerde.

In april 1995 begon Michiel bij Oranjewoud, in het markante betonnen gebouw aan de Wisselweg (zie foto boven het verhaal) op de hoek van de Waddendreef en de Spoordreef in Almere Stad. Het was het eerste grote kantoorgebouw in Almere Stad. In maart 1979 werd het gebouw door Oranjewoud in gebruik genomen. Het werk bij Oranjewoud was Michiels eerste baan na zijn studie.

Samen met zijn vriendin, later zijn echtgenote verhuisden ze naar Almere en kwamen ze te wonen aan de Parkwijklaan. Zijn vrouw deed als lerares eerst invalwerk op scholen en kreeg na enige tijd een baan op een school in de Kruidenwijk. Het was in die tijd niet eenvoudig om een vaste baan in het onderwijs te krijgen.
Enkele jaren later volgde Michiels echtgenote een opleiding tot fotograaf. Voor haar examen deed ze landschapsfotografie. Naast haar werkzaamheden als fotografe organiseert ze kinderfeestjes. Feestjes waar kinderen deelnemen aan een professionele Fotoshoot en hun eigen lijstje versieren.

In 1997 kochten ze een huis in de Literatuurwijk. Ze zouden vier jaar op het Stijn Streuvelshof wonen, voordat ze naar Almere Buiten verhuisden. In 2000 en 2002 werden hun kinderen geboren en precies er tussenin, in 2001, kochten ze een huis op de Bonairepier in de Eilandenbuurt.
Het was een tijd met veel veranderingen voor Michiel. Naast de geboorte van de twee zoons en de verhuizing, startte Michiel in 2000 zijn eigen onderneming op het gebied van watermanagement. Hij werkte vanuit zijn eigen onderneming onder meer voor Urk, Lelystad en Almere. Hij leerde op deze manier de provincie goed kennen.

Het project waar de Bonairepier deel van uitmaakt, ligt in de derde BouwRAI van Almere. Een project met de titel “Gewild Wonen” waar architecten de ruimte kregen en regels minder tot niet van toepassing zouden zijn. Helaas woonden Michiel en zijn gezin net op die ene pier waar door omliggende bewoners moeilijk over werd gedaan. De balkons van de woningen aan de andere kant van de Bonairepier dan die waar Michiel en zijn gezin woonden, moesten worden verwijderd, als gevolg van een fout van een notaris. Deze notaris had het water tussen de woningen van de Bonairepier en de woningen aan de Antillenweg ten onrechte volledig eigendom laten worden van de bewoners aan de Antillenweg. De balkons aan de noordzijde van de Bonairepier hingen dus boven het eigendom van de overburen aan de Antillenweg. Die bewoners zagen hun kans schoon om de balkons te laten verwijderen, opdat zij vrij op hun eigen balkons aan het water konden zitten. Pas enkele jaren geleden, werd het juridische conflict definitief opgelost en werden de balkons teruggeplaatst.

De familie Rijsberman heeft nooit serieus overwogen weer te verhuizen, ook al hadden ze dat misschien wel gewild, maar de waarde van hun huis was al die jaren een stuk lager dan de aankoopprijs door het gedoe met de balkons van de overburen op de Bonairepier. Wat we nog niet weten tijdens dit gesprek, is dat ik ruim een uur later een gesprek heb met een overbuurman van Michiel, die de vruchten van het balkondebacle heeft geplukt.
Michiel: “De huizenprijzen stijgen weer, dus wie weet is er een kans. We hebben nagedacht over een woning in Oosterwold. De kinderen vonden het ook leuk, tot ze ontdekten dat het deel van Oosterwold waar we onze woning wilden ontwikkelen in Zeewolde lag. ‘Dat gaan we echt niet doen’, zeiden ze. ‘We gaan niet in Zeewolde wonen.’ Voor ons was het duidelijk. Almere was en zou het blijven en niet een dorp verderop, zelfs als dat slechts een imaginaire grens betrof.”

“Ik werd lid van D66″, zei Michiel, “omdat D66 uit de Tweede Kamer dreigde te verdwijnen en ik de partij op die manier wilde steunen. Ze vroegen of ik mij actief kon inzetten. Zo kwam ik onder meer op de lijst van gemeenteraad op plek 26 als ‘lijstvulling’. Logischerwijs werd ik niet gekozen, maar ik deed actief mee, ook in de campagne. In 2010 werd ik lijsttrekker namens D66 voor de verkiezingen van de Provinciale Staten. We haalden in 2011 drie zetels en ik werd fractievoorzitter. Vier jaar later haalden we vier zetels en werd ik gedeputeerde.”

Een van de grote projecten waar Michiel Rijsberman vanuit zijn huidige functie aan werkt, is het Nationaal Park Nieuw Land. Hij dringt er bij mij op aan om de website eens te bekijken en dat heb ik inmiddels gedaan. Een project om de Oostvaardersplassen en andere natuurgebieden meer toegankelijk te maken, met behoud van de wilde natuur. Het is een  project dat Lepelaarsplassen, Oostvaardersplassen, een deel van het Markermeer en de Marker Wadden, die in dat Markermeer worden ontwikkeld, tot één groot Nationaal Park om moet vormen. Een schitterend en groots project.

Ik vraag Michiel naar zijn beleving bij het begrip: ‘Almere mijn thuis’, ook al is Flevoland als totaal zijn thuis.Michiel zegt: “Hier heb je mentaal en fysiek de ruimte om jezelf te zijn. Als je jouw leven op je eigen manier wil inrichten dan kan dat. In Amersfoort vinden de buren er altijd wel wat van, hier niet. Mensen hoeven het niet samen te doen in Almere, maar je kunt wel veel samen doen. Dat gebeurt in Almere in sterkere mate dan elders.”
Onvermijdelijk gaat het over het imago van Almere, maar dan in de beleving van mensen die er niet wonen. Ten onrechte een negatief imago, want waarom zou Almere 206.000 inwoners hebben, als het er slecht toeven is.

Michiel werkt mee aan een culturele broedplaats in Almere Poort waar velen aan deelnemen. Mooie projecten als ‘Gluren bij de buren’ (mensen toelaten in je woning tijdens een cultureel huiskamerfestival) en theatergezelschappen als Vis à Vis en Suburbia trekken bezoekers en maken deel uit van de samenleving en de buurt.”
Onvermijdelijk praten we over het belang van kunst en cultuur en de bezuinigingen op de vrije en creatieve uiting van kunstenaars. We zijn het er over eens dat het beter kan en dat het slim besteden van beschikbare middelen aan de juiste projecten verstandig en noodzakelijk is.

We komen tot een afronding en Michiel lacht even en zegt dan: “Wat ik mooi vind, is dat Almeerders altijd zeggen hoe lang ze hier al wonen.” Ik deel die ervaring met Michiel en doe er zelf aan mee. Het geldt vooral voor de mensen die hier niet geboren zijn. “Almere is ons thuis”, besluit Michiel.

“Hoe lang woon jij hier al?”: © Meander; Almere; 9 maart 2018.

Foto’s:
Michiel Rijsberman: Flevopost.
Gebouw Oranjewoud: Gemeentearchief Almere.
Marker Wadden: De Ingenieur.

Voetnoot
1               Nationaal Park Nieuwland: https://www.nationaalparknieuwland.nl/nl

“Hoe lang woon jij hier al?” is het verhaal van Michiel Rijsberman over zijn Almere. Een verhaal in het kader van “Almere mijn Thuis”, het thema van “Suburbia in de Buurt”, een project van theatergroep Suburbia.

Hij pakte zijn tas, liep naar de hal en trok een dun, donkerblauw zomerjasje aan, want het was prachtig lenteweer op deze achtste april. Vijfentwintig graden zou het worden. Hij keek op zijn horloge en zag dat het half twaalf was. Solliciteren in Almere op de rijksscholen-gemeenschap De Meergronden¹, dat was de agenda voor vandaag.

Het was snel gegaan. Er had een advertentie gestaan in het blad van de onderwijsbond. Ze zochten een docent economie voor alle economische vakken. Voorlopig voor achttien uur per week, maar dat zou nog toenemen, omdat Almere snel groeide, zo vermeldde de advertentie. Een docent van de lerarenopleiding had gebeld en hem geadviseerd om te solliciteren naar de functie.
Hij werkte nu een jaar op een school in Amsterdam vlakbij het Amstelstation. Dat beviel hem prima. Zestien uur per week lesgeven aan een hoog percentage F-side Ajaxfans. Het vroeg de nodige aandacht, maar het was een snelle, pittige leerschool voor een beginnende leraar.
Omdat zijn vriendin en hij wilden gaan samenwonen en een huis krijgen in de Haarlemmermeer nog jaren kon duren, was een baan in Almere een uitkomst. Als je daar ging werken, kreeg je direct de gelegenheid een huurwoning te kiezen. Het was een voorrangsregel voor een ieder die in Almere kwam werken. De sollicitatie draaide derhalve niet alleen om een baan.

Hij liep richting de Ringvaart, sloeg linksaf en vervolgde zijn weg langs de Nieuwemeerdijk tot hij bij de brug naar Sloten kwam. De bushalte lag vijftig meter over de brug. Hij was ruim op tijd, want pas na een klein kwartier kwam de bus. Op het moment dat hij zijn voet op de treeplank van de bus zette, stapte hij in de consequenties van zijn keuze. Consequenties waarvan hij zich geen voorstelling zou kunnen maken en waarvan hij zich geen voorstelling maakte, omdat hij onbevangen op weg ging.

Over Almere wisten zijn vriendin en hij niet veel. Ze hadden wat gebladerd in magazines en kranten in de bibliotheek. In 1976 waren de eerste inwoners gekomen en nu, vijf jaar later, woonden er al twintigduizend mensen.
De Meergronden stond in Almere Haven, het eerste stadsdeel van Almere. In Almere Stad was men onlangs begonnen met een nieuwe wijk, de Stedenwijk. Het eerste deel daarvan, Stedenwijk Noord, was in aanbouw. Na de sollicitatie wilde hij daar nog even gaan kijken. Hij wilde in ieder geval naar het Winschotenpad, omdat hij van zijn achtste tot zijn veertiende in Winschoten had gewoond.

Bij het Amstelstation stapte hij na twee keer overstappen in bus 57 naar Almere Haven. Tot zijn verrassing zat een collega studente van de lerarenopleiding in de bus. Die was niet zo blij met zijn aanwezigheid. Ze zei: ‘Ga jij ook solliciteren in Almere?’ Hij knikte. ‘Dan kan ik het wel vergeten’, zei ze. Hij was het niet met haar eens en dacht dat ze evenveel kans hadden, al hoopte hij wel dat hij de baan en daarmee een woning zou krijgen.

De zon scheen fel en het was warm in de bus. Af en toe praatten ze even met elkaar, maar het was vooral stil en benauwd. De competitieve spanning was tastbaar. Ze hadden in dezelfde jaargroep gezeten tijdens de studie, maar hij was een jaar eerder afgestudeerd dan zij en had al een jaar ervaring. Dat besefte hij terdege, maar zij ook. Ze zagen elkaar af en toe bij gemeenschappelijke vrienden en op feesten, die met of zonder reden werden gehouden, maar dat telde nu even niet. Wie kreeg de baan, daar draaide het om. Zijn shirt kleefde aan zijn lijf door de warmte. Het jasje had hij in zijn tas gestopt.

De bus reed de Hollandse brug op die het oude en het nieuwe land met elkaar verbond, maar evenzo van elkaar scheidde. Hij kende de brug, omdat ze er twee keer per jaar langs kwamen met zijn ouders op weg naar familie in Emmeloord. Je sloeg dan meestal bij de rotonde onderaan de brug linksaf om daarna over de dijk van Flevoland aan het Markermeer en langs Lelystad naar de Ketelbrug te rijden.
Bovenop de Hollandse brug zagen ze een uitgestrekt niemandsland voor zich met in de verte aan de rechterkant gebouwen, deels aan het water en nog verder weg aan de linkerzijde een enkel gebouw. De bus reed de brug af en nam op de rotonde de tweede afslag. Rechts lag een groot park in wording en links een vlakte vol donkergroene en geelgroene planten en bloemen. Na tien minuten sloeg de bus rechtsaf af en reed Almere Haven binnen.

Ze stapten uit in het centrum van Almere Haven, na voor het eerst in hun leven met de bus over een vrije busbaan² te zijn gereden. Almere was de eerste plaats in Nederland waar in 1980 de vrije busbaan werd geïntroduceerd als vast element in het totale verkeersplan. De busbaan was gescheiden van ander verkeer. Waar fietspaden en wegen de busbaan kruisten, stonden verkeerslichten.

Ze waren te vroeg. De twee sollicitanten, studiegenoten, concurrenten wandelden een tijdje door het compacte centrum van Almere Haven. Grappige nieuwbouwwoningen waren als Amsterdamse grachtenpandjes neergezet langs een smalle gracht. Trapgeveltjes en andere vormen bekend van de Amsterdamse grachten waren toegepast. Vlakbij een kerk stonden twee opvallende woningen. Ze waren qua vorm gelijk, maar bij de ene waren de houten panelen bordeauxrood geverfd en bij de andere roze. Opvallend afwijkend ten opzicht van de andere woningen.

Ze kwamen op een plein met de naam Markt. Daar stond een aan de buitenzijde volledig verroest gebouw, hetgeen de nodige verbazing wekte bij de twee economen. Ze vroegen zich af hoe lang dit gebouw zou blijven staan. Een onzinnige vraag die het gevolg was van hun gebrek aan materiaalkennis.

Na nog wat rond te hebben gelopen, liepen ze de Marktgracht op. Aan het einde van de gracht zagen ze De Meergronden liggen. Het tweetal liep de school binnen en meldde zich bij de conciërge. De conciërge gaf telefonisch door dat de sollicitanten waren gearriveerd. Jan, een stevig gebouwde, enigszins rommelige, goedlachse docent van de lerarenopleiding, die ze kenden van de handelsvakken, kwam hen even later halen. Hij was verantwoordelijk voor de opbouw van de sectie economie op De Meergronden nog voor deze was begonnen.

De jongeman was het eerst aan de beurt. Het gesprek met de rector van de school en docent Jan verliep gemoedelijk. In de ogen van de solliciterende leraar verliep het gesprek zelfs goed, maar je wist maar nooit. Toen hij tevreden naar buiten liep, wenste hij zijn studiegenoot succes. Buiten zette hij zich op de Markt op een bankje in de zon. Na verloop van tijd liep hij terug naar de school. Na enige tijd kwam zijn concurrente naar buiten gevolgd door de docent van de lerarenopleiding. Hij zei dat ze vanavond zouden horen wat ze hadden besloten. In die tijd waren er geen mobiele telefoons, dus eerst naar huis en dan maar afwachten. Ze namen afscheid van Jan en besloten naar Almere Stad te gaan om te kijken hoe het er daar uit zag.

Na een korte busreis stapten ze uit bij een groot, rood, bakstenen gebouw met daarachter een aantal winkels. De Zoetelaarpassage. Ze liepen door de passage, terug langs een gracht aan de achterzijde van het gebouw en kwamen zo in Stedenwijk Noord. De bouw in die wijk was in verschillende stadia van ontwikkeling. Hier en daar werd al gewoond, elders was men aan het inrichten, maar de meeste woningen waren nog niet gereed. Het Winschotenpad was een smal, nog onverhard straatje. Ze liepen door het zand langs woningen waar nog geen deuren in zaten. Veel te kleine woningen was beider oordeel, alsof ze er samen zouden moeten wonen.

Tegen vijven reden ze samen terug naar het Amstelstation en namen daar afscheid van elkaar. Zij reed door naar haar kamer in Amsterdam en hij ging terug naar zijn vriendin in Badhoevedorp. Ze woonden daar op kamers bij haar moeder. Hij vertelde hen over de sollicitatie en dat het volgens hem een goed gesprek was geweest. In de reacties hoorde en voelde hij gemengde gevoelens. Zijn vriendin zou het ouderlijk huis moeten verlaten en nog maar zien of ze een baan kreeg in het basisonderwijs in Almere. De banen in het basisonderwijs lagen bepaald niet voor het oprapen. Aan de andere kant was het tijd om samen zelfstandig elders een leven op te bouwen. De moeder van zijn vriendin wilde haar dochter niet kwijt raken, maar liet haar met een gerust hart gaan en dat zei ze ook.

Even na achten die avond belde de rector van De Meergronden hem met de mededeling dat ze hem wilden benoemen als docent economie, voorlopig voor achttien uur. Ze wilden de andere sollicitant ook benoemen, omdat het aantal uren waarschijnlijk zou toenemen. De rector vroeg hem wat hij daar van vond. Zijn reactie was dat je beter met twee docenten de sectie economie kon opbouwen dan alleen. De rector vroeg of hij met twaalf uur per week rond kon komen. Dat leek op dat moment een relevante vraag, maar toen de school enkele maanden later begon, speelde het geen rol meer, omdat het aantal uren economie en handel was verdubbeld. De oorzaak was een aanzienlijk hoger aantal leerlingen dan men had verwacht. Steeds meer kinderen gingen niet meer naar het oude land op school. Blijkbaar had de nieuwe, Almeerse docent economie hier al rekening mee gehouden. Of…, had hij per ongeluk goed gegokt? Met economen weet je dat nooit zeker.

De collega studente was onbereikbaar die avond. De rector had haar vader weten te bereiken. Die reed vervolgens naar Amsterdam en daarna naar alle plekken waar ze maar zou kunnen zijn. Ze was onvindbaar tot vlak na twaalven die nacht. Ze werkt sinds augustus 1981 in het Almeerse en Flevolandse onderwijs.

In augustus zouden de twee leraren beginnen op de eerste middelbare school van Almere. Voor die tijd wilden de sollicitant en zijn vriendin een huis hebben, dan konden ze in de zomer klussen en verhuizen. Zijn collega bleef in Amsterdam wonen.
Eind juni was er nog niets bekend over een woning en wilde hij naar Almere om te vragen hoe het zat met die toegezegde woning. Het nuttige werd met het aangename verenigd en samen met zijn vriendin ging hij al vroeg, wederom met de bus, naar Almere. Ze bekeken Almere Haven en het beetje Almere Stad dat er al was.

Tegen één uur ’s middags stonden ze voor het roestige gebouw op de Markt in Almere Haven. Daar zat de dienst woonruimteverdeling. Hij stapte alleen naar binnen en liep, de borden volgend, de trap op. Hij zag een deur waar woonruimteverdeling op stond en klopte op de deur. Nog voor hij die kon openen vroeg een jongedame, die achter een veel te krap bureautje zat, of hij een afspraak had. Zijn antwoord was bevestigend, alhoewel dat in strijd met de waarheid was. Hij draaide zich om, opende de deur en liep naar binnen. Een grote man stond op, gaf hem een hand en stelde zich voor. De man vroeg of ze een afspraak hadden. De aankomend docent zei dat hij geen afspraak met de man had, maar wel met De Meergronden en met de gemeente Almere. Over minder dan twee maanden zou hij beginnen op De Meergronden, maar hij had nog geen huis. Dat was hem wel beloofd. Hij zei tegen het opperhoofd woonruimteverdeling dat hij niet op De Meergronden zou komen werken als hij geen huis had en nog niet in Almere woonde. Dat vond de woonruimteverdeler te gortig. Wat hij precies te gortig vond, is nooit duidelijk geworden, maar de door de jonge leraar op de Amsterdamse school vlot aangeleerde bluf had het gewenste effect. Enkele dagen later kon de docent economie met zijn vriendin kiezen uit drie woningen. Het werd de Jaagmeent, waar ze de eerste negen jaar van hun Almeerse bestaan zouden wonen.

Meer dan tien jaar later pasten twee dochters van de woonruimteverdeler om de beurt op de kinderen van de docent economie, die toen allang geen docent economie meer was. En de woonruimteverdeler zelf? Die werd in 1986 een politieke collega van de inmiddels weer studerende jongeman, toen ze voor verschillende partijen in de gemeenteraad van Almere kwamen. Naast het destijds negenentwintigjarige raadslid en namens dezelfde partij zat de man uit het roze huis dat aan de Kerkgracht in Almere Haven stond. Met diens buurman uit het rode huis zou de econoom in 1992 de eerste bioscoop in Almere uitlokken. ’t Kan verkeren.

In 1985 stopte de docent economie met zijn docentschap. Hij studeerde inmiddels aan de Universiteit van Amsterdam, zat ruim zeven jaar in de gemeenteraad, richtte zijn eigen bedrijf op en deed van alles met en in Almere tot op de dag van vandaag.
Nu, na zevenendertig jaar, beseft hij dat hij op acht april 1981 in de bus naar later was gestapt. Een onbekend later, waar hij in opperste onnozelheid en volkomen zorgeloos naar op weg was gegaan.
Later is nu en Almere is zijn thuis, mede omdat het voor zijn kinderen hun thuis is, al zou hij zich bijna overal ter wereld thuis kunnen voelen, vooral aan zee. Almere is twee derde van zijn leven. Hier heeft hij zich ontwikkeld, zich genesteld, werden zijn kinderen geboren en heeft hij tal van pieken en dalen ervaren.
“Ik ben een Almeerder”, kan hij zeggen, al is hij er niet geboren en zal hij ooit vertrekken om aan de kust te gaan wonen.

“De bus naar later”: © Meander; Almere; 14 april 2018.

Foto’s:
Tegel De Meergronden: Almere Walk of Fame
Foto De Meergronden (1977): Jos Jongerius
Foto Bus 62: Gemeentearchief Almere

Voetnoten:
1               De Meergronden: https://www.meergronden.nl 
2               Vrije busbaan: http://canonvanalmere.nl/vrije_busbaan

“De bus naar later” is het verhaal van een Almeerder over zijn kennismaking met Almere, hoe hij er kwam te wonen en hoe hij er na 37 jaar op terugkijkt. Een verhaal in het kader van “Almere mijn Thuis”, het thema van “Suburbia in de Buurt”, een project van theatergroep Suburbia.

Het verhaal van Arnold Trampe en Monique Lapidaire. Monique een actieve Almeerse overleed helaas en veel te jong in januari 2017.

Arnold Trampe en Monique Lapidaire woonden eind jaren zeventig in de Dapperbuurt. Ze hadden elkaar leren kennen op de toneelschool in Maastricht en niet lang daarna verhuisden ze naar Amsterdam. Arnold is ruimtelijke ordening gaan studeren aan de Universiteit van Amsterdam.
De Dapperbuurt werd gesaneerd en veel woningen werden gesloopt. Monique en Arnold hadden drie opties. Terug in dezelfde wijk, elders in Amsterdam gaan wonen, of naar Almere verhuizen. Er was een overeenkomst gesloten tussen Amsterdam en de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders waar Almere onder viel. Almere was toen nog geen gemeente. De overeenkomst betrof Amsterdammers en mensen die voor hun werk in Almere kwamen wonen. Zij konden met voorrang een woning krijgen.

“We zijn in 1979 in Almere gaan kijken”, zei Arnold. “We vonden het van meet af aan aantrekkelijk. Het was Monique en mij al snel duidelijk dat er voor ons veel mogelijkheden lagen. Wat ons mede overtuigde, was het feit dat er bijzonder veel enthousiasme heerste, voelbare pioniersgeest. Het waren mensen die er wat van wilden maken. We kochten een huis op de Schapenmeent. Het moest nog wel gebouwd worden, maar dat hoorde er bij in die tijd.”
“In het land was de stemming deprimerend”, zei Arnold, “want de werkloosheid was hoog en zware bezuinigingen dreigden aan de politieke horizon. Maar van een pessimistische stemming was in Almere geen sprake. Groeien, bouwen en ontwikkelen was het motto, zowel fysiek, als maatschappelijk.”

Arnold en ik hadden afgesproken in Strandbrasserie De Jutter om daar het verhaal van Monique en Arnold op te schrijven en tevens gezamenlijk een hapje te eten. We bladerden in de menukaart en na enig zoeken, kozen we beiden een hoofdgerecht en bestelden we een drankje.

Arnold ging verder: “Er kon veel in die tijd in Almere, omdat er geld was en omdat er faciliteiten waren. Je moest het vervolgens wel zelf doen. Zo had Monique vanaf het begin contact met de Almeerse Toneelvereniging. Ze kon direct als regisseur aan de slag, een van de vakken waarop ze was afgestudeerd in Maastricht. Nog voor we hier echt woonden, was ze al actief, zodat we al een aantal mensen kenden toen we op zestien oktober 1980 in Almere Haven kwamen wonen. Elders dacht men, als je naar Almere gaat, dan ben je niet goed wijs. Onze familie en vrienden begrepen er niets van. Ze hadden en hebben ongelijk, zoals je zelf weet.”

Het eten werd opgediend en we wachtten even. We haalden oude herinneringen op, vooral aan onze gezamenlijke tijd in de Almeerse gemeenteraad.
“Ik kwam in 1982 in de adviesraad”, zei Arnold, “en daarna in de gemeenteraad. In 1986 toen jij ook in de fractie kwam, werd ik fractievoorzitter. Het was een boeiende tijd.” De meest frappante anekdotes passeerden de revue tot we ons weer richten op de keuze van Arnold en Monique voor Almere.

Arnold zei: “Wat ik persoonlijk heel belangrijk heb gevonden, is dat je niet mee moet gaan in de mainstream. Je had hier kans op uniciteit. Mogelijkheden die er zijn, moest je zien en je moest ze pakken. Het ging niet vanzelf, maar veel nieuwe Almeerders hebben er wat van gemaakt.”

“Wij hebben kunnen doen wat we wilden” zei Arnold. “Monique en ik hebben de eerste professionele Almeerse en tevens Flevolandse Theatergroep van de grond getrokken.”
Arnold: “We deden met ‘Theater na Water’¹veel locatie-voorstellingen, want er waren te weinig zalen beschikbaar. Bovendien wilde Monique ander publiek trekken dan het standaard theaterpubliek. We hebben in boerderijen gespeeld, op Schokland, ergens in Emmeloord, onder een viaduct van de A6 en ga zo maar door. We hebben zelfs op het Binnenhof gespeeld. Het archief van Theater na Water is in het Gemeentearchief van Almere opgenomen. Daar ben ik trots op.”

We waren uitgegeten en de borden en schalen werden weggehaald. Op de vraag of we een dessert wilden, schudden we eensgezind ons hoofd. Arnold wilde een koffie en ik vroeg om een cappuccino. Daarna kwamen we terug op de begintijd van Arnold en Monique in Almere en op hun verhuizing naar de Kerkgracht.

“Ik studeerde nog toen we in Almere kwamen wonen”, zei Arnold. “In 1986 ben ik bij de provincie Flevoland gaan werken op het gebied van ruimtelijke ordening. In 1990 ging ik halve dagen werken en ben ik een bureau begonnen voor Europees advieswerk. Iemand anders die het werk al deed, had mij gevraagd. Ondertussen waren wij verhuisd naar een flink pand aan de Kerkgracht. We hebben het voor een redelijke prijs gekocht en gebruikten het voor zowel het adviesbureau, als voor het theater. We woonden op de bovenste verdieping in een ruim appartement. Ik woon er nog, al ben ik, als dat enigszins mogelijk is, vaak in Kroatië. Daar hebben we een tijd geleden een huis gekocht in het plaatsje Motovun.”

De wederopbouw in Kroatië is vergelijkbaar met de ontwikkeling van Almere, vond Arnold. Eerst “die Wende”, daarna de oorlog en toen de wederopbouw. Een nieuwe situatie met nieuwe kansen. Vanaf 2000 was er weer van alles mogelijk, volgens Arnold.

Arnold vertelde dat hij in 2003 uit het adviesbureau is gestapt. Hij was toen vijftig jaar. “Ik heb veel mensen horen vertellen wat ze gingen doen als ze vijfenzestig werden, maar velen van hen haalden dat niet. Dat ging mij niet gebeuren.”
De panden die ze hadden in Almere verhuurden ze, behalve het appartement waar ze bleven wonen. Arnold startte een onderneming voor de projectontwikkeling van woningbouw in Kroatië. Ze bleven de dingen doen die ze leuk vonden, ook als ze in Kroatië waren. Monique en Arnold voelden zich vrij en onbezorgd, want wat er ook zou gebeuren, ze hadden altijd nog hun huis in Almere.

Arnold zei: “We deden theater in Kroatië, maar ik had ook projecten voor woningbouw. We waren er zo’n vier tot vijf maanden per jaar. Ik heb daar twee documentaires gemaakt over Kroatië en overweeg om nog een documentaire te maken. Het maken van een documentaire is fantastisch om te doen. Het kost het je bakken energie, maar dan heb je ook wat. Het leukste werk vind ik het editen.”

Op mijn verzoek vertelt Arnold iets over de twee documentaires die hij gemaakt heeft.
Hij zei: “De eerste documentaire ging over de verschillende bevolkingsgroepen die in Motovun te vinden zijn. Tot de Tweede Wereldoorlog was Istrië, het deel waar ik woon, onderdeel van Italië. Toen dat bij Joegoslavië werd ingedeeld, zijn veel mensen uit Istrië vertrokken. Vanuit de steden is zeker tachtig procent van de bevolking weggetrokken naar elders. De bevolking is daarna onder Tito’s regering vanuit andere delen van Joegoslavië aangevuld. Na 2000 zijn er veel buitenlanders komen wonen. Die laatste groep heeft veel gerenoveerd. De vraag die we middels de film stelden, was of die verschillende groepen een gemeenschap konden vormen.”
Ik zei: “Het is een boeiende vergelijking met Almere. Er is verschil in historie en in de uitgangssituatie, maar uiteindelijk moeten mensen de kansen grijpen die er liggen en er zelf wat van maken, samen met andere nieuwkomers.” Arnold knikte instemmend en zei op zijn kenmerkende manier: “Precies, Folkert. Dat zag ik ook.”

De tweede documentaire gaat over de geschiedenis van Istrië, die nogal turbulent is geweest. Veel strijd, verschillende overheersers en diverse culturele invloeden. Nu moet de bevolking zich opnieuw aanpassen aan de economische situatie met een markteconomie en groeiend toerisme. Deze documentaire is gemaakt in samenwerking met de Universiteit van Pula.

Er viel een korte pauze en we babbelden nog wat door over de documentaires en creatieve processen. Vanuit die onderwerpen kwamen we op de relatie en samenwerking van Monique en Arnold.
Arnold keek me aan en zei: “Tegen 2010 is Monique gestopt met werken, omdat het qua gezondheid niet meer ging. Een moeilijke periode brak aan en helaas is Monique in januari 2017 overleden. Als je veertig jaar bij elkaar bent, komt dat hard aan. We zijn nooit echt teruggekomen naar Almere, want wij waren thuis op beide plaatsen, maar na Monique’s overlijden was het toch anders in Kroatië. Op een gegeven moment mis je je roots. Je Nederlandse roots en je zelf ontwikkelde, Almeerse roots.”

We schakelden over naar het hier en nu.
“Ik ben de laatste tijd meer in Almere”, zei Arnold, “en sinds enige tijd ben ik voorzitter van de raad van toezicht van Theatergezelschap Vis à Vis². Het bloedt kruipt nu eenmaal waar het schijnbaar niet kan gaan.”
Op de vraag of Almere zijn thuis nog is, antwoordde Arnold, zoals dat bij hem past, afgewogen en genuanceerd: “In de eerste vijfentwintig jaar hebben wij veel geïnvesteerd in Almere en veel gedaan in en voor Almere. Almere hield na verloop van tijd op met ons en wij met Almere. Dat betrof ook het theatergezelschap. Subsidiegevers willen na verloop van tijd weer eens wat anders.”

“Is Almere jouw ideale thuis”, vroeg ik hem.
Arnold zei: “Ik hoef niet weg. Ik vind het hier aangenaam wonen. Wonen is in veel opzichten een compromis. Misschien wil ik wel op de Herengracht in Amsterdam wonen, maar afgezien van het feit dat het financieel niet haalbaar is, heeft het ook veel nadelen. Almere-Haven biedt veel, zoals een leuk centrum op loopafstand, verschillende gezellige terrasjes, een haven, strand en natuur. Amsterdam is slechts twintig minuten rijden. Daar ga ik naar toe als ik er zin in heb. Zo’n heerlijk appartement van tweehonderd vierkante meter kan ik nergens voor de zelfde prijs in deze regio krijgen. Almere is een mooi compromis van veel aspecten.”

“Er heerste enthousiasme”: © Meander; Almere; 5 maart 2018.

Foto’s:
Almere
Poster Theater na Water: Gemeentearchief Almere.
Motovun: @Meander. Bewerking op basis van Google Earth.

Voetnoten:
1               Theater na Water: zie stadsarchief Almere.
2               Vis à Vis  https://www.visavis.nl

“Er heerste enthousiasme” is het verhaal van Monique Lapidaire en Arnold Trampe over hun Almere. Een verhaal in het kader van “Almere mijn Thuis”, het thema van “Suburbia in de Buurt”, een project van theatergroep Suburbia.