Een opinie, of een beleving, weergeven in een kort verhaal met een meestal impliciete boodschap.
Rutte zei drie keer sorry afgelopen week voor de situatie in Groningen, na weer een zware aardbeving in Groningen.
Een vals, veel te bescheiden, vaker gehoord sorry. Zolang hij regeert (14 oktober 2010) zijn er 937 bevingen geweest in Groningen. Dat is 68% van alle bevingen die in Groningen hebben plaatsgevonden (1369) tot en met vandaag.
Het gasdebat was een farce, een herhaling van teksten uit eerdere gasdebatten. De meest gehoorde zin, al sinds het aantreden van Kamp, is: “We gaan er nu echt wat aan doen.”
De werkelijkheid is, dat deze regering de adviezen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid en het Staatstoezicht op de Mijnen negeert.
Meer dan 100.000 schademeldingen sinds Rutte regeert. Volgens mij ben je dan over-verantwoordelijk en is het zeggen van sorry eigenlijk een belediging.
Rutte en zijn vrienden: “We gaan er wat aan doen. Voor het kerstreces hoort u van ons.” Kerstreces van welk jaar is nog niet bekend.
“We gaan het stuwmeer wegwerken. Dat laatste overigens niet in het belang van de Groningers, maar in het belang van onze opdrachtgever, Shell. U accepteert een aanbod van 5.000 euro en dan zoekt u het verder zelf maar uit, of een bod van 11.000 euro en dan doet een aannemer zijn werk. Accepteert u niet, dan moet u waarschijnlijk vrij lang wachten.”
Het onvermogen en de onwil van de Rutteregeringen leidt derhalve tot chantage.
Vandaag weer een beving van 2.5. Die van 4.0 of meer komt er aan, meneer Rutte. Gaat u dan 4 keer sorry zeggen en daarna lekker op de fiets naar huis om heerlijk te slapen zonder nachtmerries?
Het laatste hoofdstuk uit het boek “Te Laat” dat Folkert Buiter in 2014 schreef en dat in 2015 is uitgekomen bij uitgeverij Boekscout.
Dit hoofdstuk wordt nu door mij geplaatst op mijn pagina Meander, omdat iedereen denkt dat dit niet kan gebeuren. We bedoelen eigenlijk dat we het niet willen, maar het kan wel, dus praten we er niet over.
Na weer een zinloos Kamerdebat op 4 juni 2019 over “wat we gaan doen” maar al zeven jaar niet doen, vond ik het tijd om de betekenis van (on)veiligheid, van de mogelijke gevolgen van wat we niet (kunnen) weten, te publiceren. Natuurlijk is het een boek, een menging van fictie en non-fictie, maar als…
Overdreven? Niet het aantal slachtoffers telt, maar het feit dat er slachtoffers kunnen zijn en meer nog dat er al decennia steeds meer slachtoffers zijn.
Tom was wakker geworden, zag Anneke liggen en trok haar naar zich toe, waardoor ze wakker werd. Op dat moment hoorden ze een zwaar, dof gegrom overgaand in gerommel en voelden ze een trilling. Het was snel weer stil.
‘Dat was een aardbeving’, zei Tom ‘en het was een stevige.’
Zes minuten later hoorden ze een keiharde knal en toen? Toen begon alles te bewegen. Het bed trilde, de kasten kraakten en schudden, er vielen foto’s op de grond. Beneden hoorden ze dingen op de grond vallen.
‘Jelle, Sophie’, riep Tom. Hij rende de kamer uit. De kinderen waren al wakker en liepen direct mee naar beneden. De aardbeving was na bijna 20 seconden voorbij.
‘Ik haal wel kleren’, zei Anneke. ‘We moeten ons eerst aankleden.’ Het was weer stil, maar Tom begreep dat hij aan het werk moest. Zo te zien was er niets mis met het huis. Er lagen dingen op de grond. Twee gebroken glazen en een vaas met bloemen, die in stukken lag. Toen hij in voorkamer kwam, zag hij dat de boekenkast half leeg was. De boeken lagen op de grond. Hij zei tegen Anneke: ‘Wil jij bij de kinderen blijven, dan ga ik als een speer naar het bureau, als dat lukt.’
Buiten hoorden ze geroep en sirenes.
‘Pas goed op jezelf’, zei Anneke. Ze gaf hem een kus.
Sophie pakte zijn arm en zei bang: ‘Pap, kun je niet blijven? Kom je wel terug?’
Hij zag de angst in haar ogen. ‘Ik kom terug, schat. De aarde is wel even uitgeschud.’ Helaas was dat niet waar, omdat de grote klap de hele ondergrond in beweging had gebracht. Op diverse plaatsen in Groningen volgden naschokken.
Tom liep naar buiten, stapte in zijn auto en zag dat veel mensen buiten stonden. Hij zette het zwaailicht op de auto en deed de sirene aan. Op het eerste gezicht zag hij geen direct opvallende schade, maar hij dacht aan zijn eigen huis, dat toch vrij stevig was en besefte dat het goed mis was als de mensen in Haren al op straat stonden.
Dit was een hele zware aardbeving, maar niet hier, dacht Tom. Op de radio was nog geen informatie, maar op de politieradio gonsde het van de meldingen. Onderweg zag hij een lange scheur in de vluchtstrook op de A28. Naarmate hij dichterbij Groningen kwam, zag hij meer en meer schade. Hier en daar lagen stenen en dakpannen op straat. Binnen een kwartier was hij bij het bureau, waar het wemelde van de collega’s. Toen hij uitstapte kwam de commissaris op hem af.
‘Vier punt vier’, zei de commissaris, ‘tenminste dat zegt het GON.’
‘Waar is het epicentrum?’, vroeg Tom.
Daan zei: ‘Weten we nog niet.’ Op dat moment klonk weer gerommel en trilden de ramen. Ze voelden de grond enkele seconden sidderen.
‘Ook dat nog’, zei Tom. ‘Een flinke naschok.’ Ze liepen naar binnen. Daan vroeg aan de balie wat ze wisten en vroeg Ria om de collega’s bij elkaar te roepen in de kantine. Tom belde het gemeentehuis om het rampenplan aardbevingen in werking te stellen. De gemeentesecretaris nam op en zei: ‘Ik geef je de burgemeester.’
Tom zei tegen Karel dat hij het crisisteam met alle deskundigen moest formeren volgens het draaiboek. ‘Ik bel met Den Haag en de nationale korpsleiding. Coördinatiekamer in het gemeentehuis. Wil je Koos Boelen vragen om te komen?’
‘Koos is onderweg’, zei Karel. ‘We waren al bezig. Coördinatiecentrum is in het provinciehuis, want het gemeentehuis heeft teveel schade om de veiligheid te garanderen.’
‘Ik bel je zo terug’, zei Tom. Hij keek na nog een serie telefoontjes, ongerust naar de geschokte blik van Daan, die uit de kantine kwam.
Daan zei: ‘De hele provincie is getroffen. Er is sprake van meer dan tien doden en honderden gewonden. Ingestorte woningen, boerderijen, bedrijven en andere gebouwen. Er zijn kapotte wegen en bruggen en de dijk van het Eemskanaal bij Hoeksmeer en Woltersum is op twee plaatsen bezweken.’
Tom zei: ‘Jij gaat naar het provinciehuis. Het is waarschijnlijk veel erger dan we nu weten’, zei Tom. ‘Ik zal de nationale korpsleiding vragen het leger in te zetten. Ga nou maar, ik ga bellen.’ Vijftien minuten later was er een gigantische machine in werking gesteld. Een machine die groter was dan in het oorspronkelijke rampenplan was voorzien.
Na alle telefoontjes belde Tom weer met Karel en zei: ‘Alle overbodige personen buiten de deur houden en de pers mededelen dat hinderen als een misdaad wordt gezien. Het leven van mensen gaat voor de vrijheid van pers. Hulpverleners uit het hele land worden gewaarschuwd, inclusief het leger. Onze buren in Duitsland zijn al op de hoogte en komen helpen. Brandweerkorpsen uit Leer, Oldenburg en andere plaatsen zijn onderweg naar Delfzijl. We weten nog niet veel, maar een deel van de noordzijde van de Grote Markt ligt plat, verderop in de stad zijn zes cafés ingestort. In het noorden van Stad is een flat ingestort. Loppersum, Stedum, Middelstum en omliggende dorpen, zijn zwaar getroffen.’ Karel vloekte en riep dat hij Den Haag en de EMN voor de rechter zou slepen.
‘Later Karel, emoties weg nu en volg het draaiboek. Wees maar blij dat de beving niet een paar uur eerder plaats vond, dan waren er nu honderden doden in die cafés’, zei Tom.
Tom liep naar de projectkamer die nog in gebruik was voor het onderzoek. Hij zei: ‘Christine, jij vervangt mij op het bureau. Ik blijf bereikbaar, maar ga kort voor overleg naar het provinciehuis.’ Hij gaf haar drie nummers van officieren die de leiding hadden over drie compagnies militairen, die met zwaar materieel kwamen helpen. ‘Middelstum, Stedum, Loppersum, Ten Boer, Ten Post en omliggende dorpen, daar moeten ze naar toe. Verder informatie volgt’. Hij draaide zich naar Annabelle en zei: ‘Laat alle politiemensen die nog niet aanwezig zijn oppiepen. Geef dat ook door aan Leeuwarden en Assen.’
Annabelle zei dat veel plaatsen telefonisch onbereikbaar waren. ‘Des te noordelijker, des te minder communicatie’, zei ze, ‘maar we zullen er alles aan doen.’
Tom vertrok, omdat overleg met het coördinatieteam nodig was. Ze wisten nog te weinig. Een telefoonteam belde alle gemeenten en vier helikopters werden ingezet om de schade in beeld te brengen, hoorde Tom onderweg. Er werden SAR-helikopters uit het hele land ingevlogen en Defensie stuurde acht grote helikopters. Dat was het laatste nieuws, voordat Tom de kamer binnen liep. Hij verdrong met moeite zijn woede om de ramp die voorkomen had moeten worden.
Karel kwam een minuut nadat Tom was gearriveerd op het provinciehuis lijkbleek binnenlopen en zei dat er sprake was van meer dan zestig doden en honderden gewonden. Alle ziekenhuizen in het land waren geïnformeerd. Het GON corrigeerde de eerdere melding en zei dat om vier uur tweeënvijftig een aardbeving met een magnitude van vijf punt een had plaatsgevonden in de buurt van Westeremden. Een zware naschok van drie punt negen bij Middelstum en een van drie punt zeven bij Schildwolde waren de eerste beving binnen een half uur gevolgd. Vlak voor de zware aardbeving was er een klap van twee punt negen geweest bij Garmerwolde ten noordoosten van de stad Groningen. Sinds de zware beving waren er nog zes andere naschokken verspreid over Groningen geweest, waarvan er een ten Noorden en een ten zuiden van Delfzijl.
‘Hoe zit het met de dijk bij het Eemskanaal?’, vroeg Daan.
De dijkgraaf zei: ‘Het waterschap is samen met bedrijven al bezig, maar behalve de twee kleine doorbraken, zijn er vier grote, zwakke plekken. Het water stroomt de polder al in en de gaten zullen groter worden. Ze gaan met helikopters zand en stenen brengen. Het kost minstens drie dagen om de gaten te dichten. Al die tijd stroomt het water de polders in.’ Ze zuchtte diep en zei: ‘We hebben teams naar de zeedijk bij de Eemshaven en bij Delfzijl gestuurd, omdat er meldingen zijn van tientallen scheuren, verzakkingen en van water dat onder de dijk door loopt.’
Vanuit Delfzijl kwam de melding dat het chemiepark de aardbevingen goed had doorstaan. De brandweer op locatie was versterkt met korpsen uit Duitsland. Het chemiepark werd in de loop van de dag gecontroleerd op schade en lekken. Ze stelden vast dat er chloor lekte en nog twee andere stoffen. Het was niet veel en het probleem werd snel opgelost, maar bij verdere controle bleek dat veel installaties en opslagtanks waren ontzet. De tanks werden leeggepompt. Het was maar net goed gegaan besefte iedereen. De omgeving van Delfzijl was aan een ramp ontsnapt. De zorgen waren echter niet voorbij, omdat de zeedijk lekte en grote verzakkingen vertoonde. Als de dijk doorbrak, zelfs al was het maar een beetje, dan liep het chemiepark ernstig gevaar.
In de loop van de dag werd steeds duidelijker hoe groot de ramp was. Achtenzeventig doden, minstens zeshonderd gewonden en een onbekend aantal vermisten. Oude, historische boerderijen, woningen, scholen en bedrijfsgebouwen waren ingestort, of grotendeels vernield. Een school waarvan de gemeente al jaren volhield dat er geen reden tot zorg was, zolang er geen aardbeving kwam, was volledig ingestort, terwijl de werkzaamheden voor de versteviging pas enkele weken geleden waren begonnen. De dakconstructie had het begeven en was op de eerste verdieping gekomen, die door dat extra gewicht as ingestort. In andere plaatsen waren drie scholen volledig vernield en was een onbekend aantal scholen ernstig beschadigd. Goedkope woningen uit de jaren zestig en zeventig hadden het nagenoeg allemaal begeven.
In veel plaatsen waren mensen de straat op gegaan na de eerste beving bij Stad, waardoor honderden levens gespaard bleven. Verschillende mensen hadden hun thuis met eigen ogen in elkaar zien zakken. Hier en daar waren branden uitgebroken, maar er was onvoldoende capaciteit om alle branden te bestrijden.
Enkele kleinere dijken waren bezweken, maar de veelal kleine gaten konden snel worden gerepareerd. Zwaar beschadigde wegen en bruggen belemmerden de hulpverlening. De telecommunicatie lag er in het noorden van de provincie grotendeels uit, omdat installaties en antennes waren vernield. Helikopters en legervoertuigen werden ingezet om gewonden te vervoeren en evacueerden mensen uit het gebied dat onder dreigde te lopen. De waterstand zou niet boven de anderhalve meter komen, maar het gevaar was groot. De stroming van het water was onvoorspelbaar en bleek woningen die teveel waren aangetast door de aardbevingen, mee te sleuren.
De dijk van het Eemskanaal lekte op meer plaatsen en dreigde op twee plaatsen bij Appingedam door te breken. Eenheden van het leger en vrijwilligers werkten onafgebroken aan de versteviging van de dijk. Ze legden zandzakken neer die werden gebracht met grote vrachtauto’s. De vrachtwagens moesten omrijden, omdat de weg langs het kanaal zwaar beschadigd was. Tractoren met wagens er achter, brachten de zandzakken en andere materialen via de landerijen naar de zwakke plekken, omdat er aan de zwakke kant van de dijk geen wegen waren. Vier helikopters vlogen af en aan met stenen en grote gevlochten matten, die ze uit Den Oever haalden uit het depot voor de Afsluitdijk.
De tweede dag zagen de passagiers en piloten van de helikopters dat de aardbeving meer schade had aangericht dan men zou verwachten. Die verwachting was echter gebaseerd op aardbevingen in een rotsachtige omgeving.
Uit de eerste verhalen van slachtoffers en getuigen bleek dat na de zware klap de grond gedurende ongeveer vijftien seconden in golven licht op en neer had bewogen. Er waren kleinere gebouwen geweest die, als schepen op zee, licht heen en weer deinden. Na een paar bewegingen storten ze in, of kwamen ze scheef te staan, omdat ze gedeeltelijk de grond in zakten. Liquefactie was de oorzaak van deze beweging. De slappe bovenlaag was op sommige plaatsen in beperkte mate vloeibaar of bewegelijk geworden, maar voldoende om aanzienlijke schade aan te richten. Vooral dijken hadden veel last van dat effect door hun vorm en samenstelling.
Naarmate de dag vorderde, werd bekend dat meer dan vierduizend panden onbruikbaar waren geworden. Drie beroemde borgen waren veranderd in ruïnes. Veel dorpen rond Loppersum en Middelstum leken op een slagveld. Van Huizinge stonden alleen de grotere gebouwen nog overeind. De kerk was gedeeltelijk ingestort, net als de kerken in Zeerijp en Stedum. Van de kerktoren in Middelstum, die al enigszins uit het lood stond, was de bovenzijde afgevallen. In Loppersum waren vijfhonderd panden verwoest, maar dat viel in het niet bij de vierendertig doden in Loppersum en de vele gewonden. Het was de omgeving waar juist minder gas had moeten worden gewonnen, maar waarvan iedereen sinds kort wist dat er stiekem meer gas was gewonnen dan ooit tevoren. Er heerste paniek, ongeloof en onvoorstelbaar veel verdriet. Dit was onmogelijk hadden veel experts jarenlang gezegd, zelfs niet bij een zware aardbeving.
Tijdens de derde dag sloeg de stemming om in woede, blinde woede, vooral omdat men vond dat de criminele gaswinning de grote boosdoener was. Het rampenteam zag zich genoodzaakt het leger in te schakelen om alle EMN-locaties en kantoren te bewaken. Dit was al voorzien in een eerder draaiboek. Bij de rellen vielen gewonden aan beide zijden. Het waren de vrijwilligers die het voor elkaar kregen dat beide partijen zich terugtrokken. Er werd niemand gearresteerd om de situatie te de-escaleren. Diverse militairen en agenten hadden geweigerd om op te treden tegen de woedende bevolking, omdat ze zich solidair voelden met de slachtoffers.
Koos Boelen nodigde de woordvoerders van de verschillende groepen uit, wat een hele klus was, omdat de communicatie moeizaam bleef. In het bijzijn van Machteld de Corte en de burgemeester van Groningen zei hij dat de EMN alle schuld op zich nam en toegaf dat zij verantwoordelijk waren. De burgemeester van Groningen zei tegen de vertegenwoordigers, dat ruzie maken en vechten niets opleverde. ‘We moeten samen de schouders er onder zetten. De EMN heeft toegezegd dat alle kosten voor haar rekening komen.’ Machteld dacht daar anders over en zou straks de premier bellen en hem vertellen wat er nodig was en wat het kabinet te doen stond. Ze duldde geen enkele belemmering meer.
De verbindingen waren na vier dagen met noodmaatregelen hersteld.
Een nieuwslezer zei tijdens het nieuws van 1 uur ‘s middags: ‘De trieste balans op de deze dag is honderdzeventien doden, waaronder helaas veel kinderen. Er worden bijna tweehonderd mensen vermist.’ De nieuwslezer had het even moeilijk, maar herstelde zich en ging verder: ‘Iedereen wordt opgeroepen om de lijst met vermisten te bekijken. Meldt het de politie als iemand ten onrechte op de lijst staat. Er zijn meer dan vierduizend gewonden, van wie ongeveer vijfhonderd zeer ernstig. Bijna zesduizend ingestorte, of grotendeels beschadigde woningen en andere gebouwen. De schade wordt op dit moment geraamd op zeventien miljard euro.’ Er werden beelden getoond van Middelstum en Zeerijp. Een vader zat op een stapel stenen van zijn ingestorte huis met zijn handen in zijn hoofd, omringd door buren. De presentator zei, dat de man aan het werk was in de Eemshaven toen het huis, met daarin zijn gezin, was ingestort. ‘Zijn vrouw en vier kinderen liggen onder het puin’, zei een aangeslagen verslaggever die ter plaatse was.
De berichtgeving, maar vooral het laten zien van de beelden, hadden nationaal een woedende reactie uitgelokt. Het regende, op twitter en andere sociale media, bedreigingen en scheldpartijen aan het adres van de regering en de EMN.
Anneke’s huis was deels ingestort, zoals veel andere woningen in Ten Post. Het zou minstens een jaar kosten voor het weer hersteld was. De woning van Peter en Mehveş was zwaar beschadigd, maar stond er nog. Peter en Mehveş waren teruggekomen van hun vakantie in Limburg.
‘Hoe krijgen we het ooit weer goed?’, vroeg Tom.
‘Dit komt niet meer goed’, zei Anneke. ‘Veel mensen hebben familie, vrienden en dorpsgenoten verloren en heel Groningen ondervindt nog jarenlang de gevolgen van deze aardbevingen.’
Henriëtte, die gisteren was gekomen, zei: ‘Mensen zullen vertrekken, omdat men bang is voor meer rampen. Wie weet wanneer de volgende klap komt en wat dan?’
Het was alsof Tom zijn zus hoorde praten, die had gisteren tegen hem gezegd: ‘Niemand praat er over en niemand wil er over praten, maar iedereen vraagt zich af hoe zwaar de volgende klap zal zijn en wanneer die komt.’ Haar huis stond nog, maar het kostte kapitalen om het te herstellen. Ze had gezegd: ‘We leven nog en we zijn niet gewond.’ Zijn andere zus woonde in Den Haag. Ze had dagelijks gebeld, maar was uiteindelijk na drie dagen naar haar zus in Winsum gegaan, omdat ze iets wilde doen.
Anneke zei: ‘Je zou haast denken dat dit de bedoeling was. Een grote klap en een deel van de bevolking vertrekt. Het meest absurde is, dat de installaties van de EMN blijkbaar nergens last van hebben.’
De inmiddels vijfduizend militairen, duizenden hulpverleners en nog veel meer vrijwilligers verzetten bergen werk. Na enkele dagen werden onder het puin nog steeds overlevenden gevonden. De huiveringwekkende lijst met vermisten kromp, terwijl de verdrietige lijst met slachtoffers groeide. De internationale gemeenschap had massaal hulp aangeboden en professionele hulpverleners uit de hele wereld waren gekomen. Na een week was duidelijk dat het zoeken, helpen en vooral het opruimen nog maanden zou gaan duren. De beelden op televisie bleven onwerkelijk. Beelden die men gewend was van Pakistan, Turkije, of Italië. Dat dit in Nederland kon gebeuren, daar had niemand rekening mee gehouden.
In Den Haag werden plannen gemaakt voor de herfst en de winter. De premier zei dat er onbeperkt budget was om Groningen weer op te bouwen. Alle gebouwen en de infrastructuur moesten zo stevig worden, dat een aardbeving tot kracht zeven er geen vat op kon krijgen. Hij zei dat het jaren zou duren, voordat al het werk klaar was en dat niemand zeker wist of er meer zware aardbevingen zouden volgen. Het was duidelijke taal, waar de slachtoffers helaas niets aan meer aan hadden.
Na drie maanden werd er nog steeds opgeruimd. De eerste herstelwerkzaamheden waren begonnen. Sinds die derde juli waren er nog dertig bevingen geweest, waarvan de zwaarste een kracht had van drie punt één. Moeder Aarde had hard ingegrepen.
De gaswinning lag stil en zou pas volgend jaar op basis van goede en volledige plannen weer op gang worden gebracht. Gas uit het buitenland werd het eerste jaar tegen kostprijs ingekocht en met renteloze leningen van het IMF gefinancierd. De eerste velden met zonnecollectoren kwamen in januari in productie en de bezwaren tegen windmolens leken te zijn verdampt. Nederland zou drastisch moeten omschakelen, zoveel was wel helder.
Meer dan tien procent van de bevolking was weggetrokken naar Twente, de Achterhoek, Zuid-Drenthe, Brabant en Flevoland. Slechts een klein deel trok naar de Randstad. Nog steeds vertrokken er Groningers, omdat ze zich in Groningen niet meer veilig voelden.
Eind oktober zei Tom tegen Anneke: ‘Marinus, Peter, Daan en ik willen met de premier spreken. Alle afspraken moeten zo snel mogelijk en goed worden vastgelegd. Over een jaar ziet de wereld en de politiek er weer anders uit. Daarom moeten alle toezeggingen in overeenkomsten worden vastgelegd. We zien al terugtrekkende retoriek van de regeringspartijen en de oliemaatschappijen Tetra en Keroga hebben aangekondigd dat ze via de rechter de gaswinning willen afdwingen.’
‘Wat doe je als de regering zich niet aan de toezeggingen houdt’
‘Dat verwacht ik niet, maar mocht dat onverhoopt zo zijn, dan zal ik op mijn manier op televisie uitleggen wat de houding van de regering is, vier maanden na de ramp’, zei Marinus.
‘Dat is regelrecht oproepen tot een opstand’, zei Masha.
‘Ja, en?’, vroeg Marinus. ‘Ze hebben het vijftig jaar laten liggen. Die kans krijgen ze niet nog een keer.’
‘De politieke partijen zitten al weer in hun bankjes alsof er niets is gebeurd. Ze stellen vragen, willen een parlementaire enquête en roepen dat er koppen moeten rollen’, zei Peter, die er niet gerust op was.
‘Ze leren het nooit’, zei Tom. ‘Ze proberen ellende van anderen om te zetten in electoraal gewin.’
Anneke zei: ‘Ondanks al het verdriet kunnen we niet meer doen dan werken aan de toekomst. In Groningen samen met onze vrienden.’
Tom keek naar Anneke en naar zijn kinderen. Hij dacht aan al die mensen die familie en vrienden waren kwijtgeraakt. Hij hoorde in gedachten Annabelle, die de teamvergadering was uitgerend eind juni en voelde dat de tranen over zijn wangen liepen. ‘We zijn te laat’, had Annabelle woedend geschreeuwd. ‘Te laat!’ Een paar dagen later had ze gelijk gekregen.
Voor de Groningers, om de moed er in te houden een “wiebesliedje.”
(Kan worden gezongen op de muziek van Willempie)
Oppassen dat je niet in slaap wordt gewiebesd.
wiebesje hoor je overal
wiebesje niks is hem te mal
hij belooft zo veel
zijn mond vol meel
maar nakomen doet hij niet
wiebesje van de bevinkjes
wil echt geen versterkinkjes
zijn regerinkje
is van de shell
nou dan weet een ieder ‘t wel
wiebesje maakt een groots gebaar
maar daarin schuilt het gevaar
sigaar uit eigen doos
‘t gebaar is loos
wiebesje is niet waar
wiebesje hoor je overal
wiebesje niks is hem te mal
hij belooft zo veel
zijn mond vol meel
maar nakomen doet hij niet
Geschreven door: Eerstziendangeloven.
Er was eens een staatssecretarisje dat de puinhoopjes bij de belastingdienst zou opruimen. Met veel bravoure ging het kereltje aan het werk, vooral verbaal. Praatje na praatje. Waar Piet Hein bekend staat om de slogan: ”zijn naam is klein, zijn daden bennen groot”, kwam het staatssecretarisje niet eens tot daadjes van enige omvang, behoudens een regelingetje voor vertrekkende ambtenaartjes bij de belastingdienst met als gevolg dat het een belastingdienstje werd.
Voor vriendjes belemmerde hij de inning van de erfbelasting, opdat een erfenisje weer een erfenis werd. Dan was er nog een ict-netwerkje dat niet wilde functioneren en slechte computertjes, enzovoortjes, enzovoortjes. Maar het #wiebesje lulde zich met steun van zijn vriendjes overal onderuit en werd bij gebleken ongeschiktheid gepromoveerd tot ministertje van economische zaakjes in een volgend kabinetje.
Vanaf dat momentje werd #wiebesje verantwoordelijk voor de gevolgen van de aardbevingen die weer het gevolg waren van de gaswinning. In de woorden van het ministertje: ik hou me bezig met de probleempjes van bevinkjes door gaswinninkjes in een provincietje in het noorden van ons landje. Dank nog voor de honderden miljardjes die we in het Haagje naar binnen hebben getankt.
De bravoure was gebleven en met een bergje aan praatjes beleefde #wiebesje kortstondig het statusje van heldje. De gaswinning zou in 2030 naar nul gaan. Het bestuurdertje wist toen hij dat zei, dat een volgend kabinetje dat weer kon veranderen en dat hij het nu in zijn voordeel kon gebruiken. Niet veel later kwamen de aapjes uit de mouwtjes van het ministertje. De versterking werd stilgelegd en gereduceerd tot minder dan een versterkinkje. Eerst omdat minder gas winnen minder bevinkjes tot gevolg had, vond hij, wilde hij, of wenste hij, dit politicusje. Later waren die argumentjes niet meer belangrijk, immers die paar scheurtjes stelden in de oogjes van het #wiebesje niets voor. Het tempo werd een tempootje en uiteindelijk was niets doen het mottootje.
Daarna werden schadeherstel en schadebehandeling getraineerd met allerlei overbodige en keer op keer herhaalde onderzoekjes uitgevoerd door zinloze adviseurtjes en er werden alweer nieuwe instituutjes bedacht en opgericht. Organisatietjes die alles goed en beter dan ooit zouden aanpakken. Inmiddels hebben veel mensen de strijd opgegeven en zijn ze akkoord gegaan met minimale aanbiedinkjes van het NAMmetje dat volgens toezegginkjes van het ministertje op een afstandje zou worden gezet. Het werd een afstandje binnen grijpbereik, alweer zo’n onwaarheid van #wiebesje. Er zijn bijna 19.000 schadegevallen te behandelen en het ministertje zit er al twee jaartjes. Er verandert niets en er is sinds 2012 niets veranderd. Het staatje, het shelletje en hun vriendjes bruuskeren de rechtsstaat en minimaliseren het voor Groningers tot een minuscuul rechtsstaatje.
Het brutale ventje had de onbeschoftheid om leugentje na leugentje uit zijn mondje te persen tijdens zijn rituele bezoekje na een “bevinkje” in Westerwijtwerdtje op 24 mei. Hij deed al zoveel, hoe kon hij nog meer doen? In het kielzogje van het mannetje liep een ander ministertje mee, het ollongrennetje, die het baasje moet worden van, let wel, alweer een nieuw nog op te richten instituutje voor de versterking. Nog meer uitstel (ik kan hier geen uitstelletje van maken) conform de niet zo kleine wensjes van de maatjes van het ministertje.
Groningen gaat dezelfde weg als de belastingdienst en wordt als het aan ministertje #wiebesje ligt, net zo gesloopt als het belastingdienstje. Op die manier blijft er niet meer dan een Groninkje over. De 417 miljardjes die het Haagje binnen harkte uit Groningen zijn al lang op dus er zijn geen centjes meer voor dat ene lastige provincietje dat weerstand blijft bieden.
Een goede vriend van #wiebesje betitelde het ministertje binnen de kortste keertjes na het bevinkje als “Shit Happens” en hij kon het weten deze Ton. Helaas kan het #wiebesje als ministertje zijn gangetje blijven gaan, omdat in het Haagje niemand geïnteresseerd is Groningen met haar schamele aandeeltje van vijf zeteltjes in het parlementje van ons landje.
Al met al was het een beroerd en bewogen weekje waarin het #wiebesje eerlijk zei wat hij vond en daarvoor later weer zijn niet zo heel oprechte, maar gedwongen excuusjes maakte in een vlogje naast zijn autootje in een bermpje langs een weggetje. We zullen dit ministertje maar niet meer serieus nemen. Meer dan een scheetje in een papieren zakje is hij niet.
Iemand een #wiebesje flikken, betekent voortaan: “veel beloven en niets doen”, of hij is een beetje een #wiebesje, wil zeggen dat je die persoon niet serieus kunt nemen.
Schrijf je eigen droom of beschrijf een droom die je herinnert en stuur die naar voor@meanderblog.nl.
Nerveus en schichtig waren de bewegingen van de in het zwart gehulde straatvogel. Zijn toekomst lag in het verleden en overleven was zijn dagelijkse niet aflatende bezigheid. Op zoek naar eten, en passant speurend naar glimmende muntjes die hij dacht te kunnen gebruiken.
Al speurend dook hij van het perron op het spoor, maar niet na goed te hebben gekeken of er een trein aankwam. Hij pakte de tien eurocent en dacht: beter dan niets. Hij had al drie muntjes weggepakt van het spoor. Muntjes die slordige passagiers van het perron hadden laten vallen. Nog drie perrons, dacht de magere, zwarte, voorovergebogen, straatervaren, donkere gedaante.
Zijn scherpe blik gleed langs de rails. Hij geloofde zijn ogen niet, lag het daar echt? Wat een buitenkans. Scherp om zich heen kijkend of niemand anders het had gezien en er geen bemoeizuchtigen op de kust waren, dook hij nogmaals op het perron. Hij had het goed gezien, een twee-euromunt. De trein had hij niet gezien.
Ternauwernood ontsnapte hij aan de vermorzelende wielen van de intercity die net op gang was gekomen. Hij draaide zich om en zag twee hem zeer bekende mannen van de spoorwegpolitie staan. Hij deed een vergeefse poging om weg te rennen, maar ze hielden hem vast en namen hem mee. Eenmaal in het kantoortje van de spoorwegpolitie doorzochten ze zijn zakken, pakten hem alles af en deden het in een plastic zak waar ze een sticker op plakten met een nummer en een naam. Een van de twee schreef een zinloze bekeuring uit aan een adres van het Leger des Heils, waar de Kraai zelden kwam. Een bekeuring op naam van een vriend die jaren geleden was overleden. Een identiteitsbewijs had hij niet en de spoorwegpolitie dacht inmiddels te weten wie hij was. Dat ze de bekeuring nooit verzonden, omdat het zinloos was, wist de Kraai niet.
Hij was niet ontevreden over de aanhouding, want ze gaven hem een kop koffie en hij kreeg twee oliebollen die over waren van oudjaar. De twee agenten praatten nog even met elkaar en stonden na vijf minuten op. Ze brachten hem naar het plein voor het station en gaven hem het zakje waar zijn spullen in zaten. Beiden glimlachten en de grootste van de twee zei: “Gelukkig nieuwjaar en tot de volgende keer, Kraai.”
De Kraai wiens leven al jaren voorbij leek te zijn, opende het zakje en wilde de spullen in zijn zakken stoppen. Verbijsterd keek hij naar de twee briefjes van tien euro die hem liggend op zijn schamele bezittingen aanstaarden.
In Amersfoort woonde een meisje van 13 jaar. In de Amersfoortse courant las ze het volgende bericht: ‘Kent u iemand die een kerstpakket goed kan gebruiken, geef dan de naam door aan de Amersfoortse courant.’
Het meisje wist dat er in haar buurt een weduwe met jonge kinderen woonde die het niet breed had. In de winter liepen de kinderen in zomerkleren en in plaats van met maillots, liepen de meisjes met blote benen en hadden ze kniekousen aan.
Het meisje gaf de naam van dat gezin door aan de krant. Niet lang nadat de kerstpakketten bezorgd waren, werd er aangebeld bij het huis van het meisje. Een medewerker van de krant gaf haar een cadeautje en bedankte haar voor de tip. De jongeman zei dat het kerstpakket goed terecht was gekomen.
Vele vele jaren later klonk op een woensdagavond tegen zes uur de deurbel. Het meisje was inmiddels drieënzestig jaar en oma van drie kleinkinderen. Ze leefde van een uitkering en spaarde met veel moeite om haar kleinkinderen een cadeautje te kunnen geven. Toen ze open deed stond een bezorger van de post op haar stoep met in zijn handen een kerstpakket. De vrouw dacht dat het voor een van haar buren was die niet thuis waren. Ze vroeg voor wie het pakket bestemd was.
“Voor u”, zei de bezorger.
“Nee hoor”, zei de vrouw, “ik verwacht niets.” Een werkgever die haar een kerstpakket gaf, was verleden tijd.
De postbezorger noemde haar naam en vroeg of het klopte.
“Dat ben ik”, zei de vrouw.
“Dan is dit toch echt voor u”, zei de bezorger. Ze nam het pak aan en ging naar binnen.
Nog steeds verbaasd over het onverwachte geschenk, opende de vrouw het pakket in de hoop een aanwijzing te vinden over degene die haar dit gestuurd had. In het pakket vond ze een kerstgroet en een briefje waar op stond dat de gever anoniem wenste te blijven, maar dat ze blij was dat ze na vijftig jaar iets terug mocht doen. De ogen van de vrouw werden vochtig en het meisje van dertien in haar keerde in gedachten terug naar toen.
Ik wens iedereen een liefdevolle kerst samen met familie en vrienden. Vergeet niet te denken aan en te doen voor hen die alleen zijn, of die het niet zo breed hebben.
“Paradox” is een directe impressie, geschreven in luttele minuten na het zien van dit beeld. Is wat je ziet ook echt wat je denkt dat het is?
Welke al dan niet schijnbare ongerijmdheden zijn in deze prachtige sculptuur gevangen? Meander zag een meervoudige, mogelijk onoplosbare paradox.
Het foute klimaatdictaat is de nieuwste schande van Nederland. Het bedrijfsleven gesteund door de vier politieke partijen die regeren, legt de rekening van de verduurzaming volledig bij de gewone Nederlander.
Dat energie geld kost en duurzame energie ook, kan geen discussie zijn. De lasten om de verduurzaming te betalen worden echter wederom oneerlijk verdeeld. Met name de inkomens tot 50.000 euro per jaar worden het meest belast. Er wordt geschermd met teruggaven aan het einde van het jaar, maar eerst gaan de kosten fors omhoog. Na een paar jaar wordt die teruggave natuurlijk afgeschaft.
Wie zijn de voordeelplukkers? Dat zijn zoals altijd bij dit kabinet met daarin een prominente rol voor de VVD, de grotere bedrijven. Die profiteren niet alleen van alle nieuwe en extra werkzaamheden om de transitie te realiseren, maar ze hoeven ook niet mee te betalen.
Een slap bonus- malusstelsel dat per saldo geen effect heeft voor het gehele bedrijfsleven, moet de grote vervuilers aanzetten tot verduurzaming. Dat gaat niet gebeuren. Alle afspraken die tot nu toe zijn gemaakt met de grootste vervuilers zijn niet nagekomen.
Het bedrijfsleven betaalt een fooi voor de energie die ze gebruiken. Het gevolg is dat de energielasten van de burger sinds jaar en dag onnodig te hoog zijn. De energiebedrijven moeten hun geld nu eenmaal ergens vandaan halen. Kortom, de consument subsidieert het bedrijfsleven voor de energiekosten. En die lasten worden nog hoger voor de gewone burger.
Als de energiekosten van bedrijven niet verdrievoudigd worden , zullen ze geen enkele reden hebben om over te stappen op groene en goedkopere energie. De grote vervuilers en in hun kielzog de andere bedrijven, zullen een overstap jarenlang traineren en weigeren. Het betalen van de boetes is goedkoper dan meewerken voor de grote klimaatvernielers. Er is geen enkele financiële prikkel om mee te werken aan de verduurzaming van de eigen onderneming.
Wat die bedrijven wel doen, is in hoog tempo de duurzame energiemarkt veroveren. Het gevolg is dat duurzame energie voor huishoudens niet meer goedkoper is, maar duurder wordt.
Bij de VVD is het feest en zijn ze op zoek naar talloze nieuwe kamerleden. De zittende kabinetsleden en kamerleden hebben zich met hun beleid verzekerd van een goed betaalde baan bij een van de door hen gesponsorde bedrijven. En D66, CDA en Christenunie? Die partijen verloochenen zichzelf, hebben geen oog voor het volk en drijven, samen met de VVD, de kiezer in de armen van partijen die ontkennen dat er een klimaatprobleem is.
Als u van uw kinderen en kleinkinderen, ja zelfs achterkleinkinderen en al uw toekomstige nakomelingen houdt, dan weet u wat u te doen staat in maart. Stem op die partijen die hebben aangetoond het milieu, het klimaat en de portemonnee van de burger serieus te nemen. Niet langer op leugens stemmen. Stem niet op lieden die de toekomst van uw nageslacht vernietigen ten behoeve van eigen kort gewin. U kunt er wat aan doen, wanneer u op 20 maart in het stemhokje staat.
Er is géén klimaatakkoord. Er dreigt een klimaatdictaat. En dan?
Doelloos liep Lenie door de volle winkelstraten van het stadscentrum. Het zou haar vijfde kerst zonder Tom worden. In het begin had ze, zei het moeizaam, kerst gevierd met vroegere buren, met vrienden en zelfs een keer in Enschede bij een tante, haar enige overgebleven familielid. Iedere keer als ze thuis was gekomen van die drukke dagen, voelde ze zich meer alleen dan ooit. Het was gezellig geweest, maar ze beleefde het niet echt. Ze was gegaan, omdat ze was uitgenodigd. Vorig jaar had ze alle uitnodigingen afgeslagen, zo ook dit jaar.
Lenie was een rijzige vrouw met donker haar en donkerbruine ogen. Haar oma was een Indonesische die met haar opa was getrouwd toen deze vanaf 1936 als majoor van het Nederlandse leger diende op Java. Ze zag er veel jonger uit dan je zou verwachten.
De muziekkapel van het Leger de Heils stond voor de Hema en speelde er lustig op los. Het ene kerstlied na het andere schalde door de straten van het centrum over de hoofden van de schuifelende, koopgrage massa. Voor de muzikanten stond de bekende driepoot met de ketel waar men een donatie in kon doen voor het kerstfeest van anderen. Lenie aarzelde, maar bleef even staan. Ze luisterde naar ‘Stille nacht’ en ongewild liep er een traan over haar rechterwang. Ze veegde het weg, pakte vijf euro en stopte het biljet in de ketel. Voor ze haar weg vervolgde, bleef ze nog een tijdje staan om te luisteren naar ‘White Christmas’ en naar ‘Jingle Bells’, het favoriete nummer van Tom.
Wat kom ik hier eigenlijk doen, dacht Lenie toen ze weer door de winkelstraten slenterde. Was het maar geen kerst. Ik hoef niets te kopen, ik heb geen afspraken tot begin januari, niemand krijgt van mij een cadeautje en niemand geeft mij een cadeautje. Ze liep terug via een andere straat en kwam langs boekhandel Stumpel. Lenie liep de boekhandel binnen en keek op verschillende tafels. Ze las graag en overwoog zichzelf een boek cadeau te doen. Ze zag een trilogie van een haar onbekende schrijver liggen. ‘Een psychologische thriller over vijf vrouwen’ stond op een bord achter drie stapels boeken. De omslagen van de boeken waren op de kleur na gelijk. In oplopende intensiteit waren de letters en silhouetten op de omslagen lichtrood tot dieprood gekleurd. Het complete setje koste bijna veertig euro. Dat vond Lenie erg duur, maar om een of andere reden stapte ze over dat bezwaar heen en pakte ze een complete trilogie.
Voor de kassa stond een lange rij. Na tien minuten wachten stond ze nog steeds op dezelfde plek. De andere rijen gingen veel sneller, omdat de man die vooraan hun rij stond een gesprek was begonnen met de jongedame achter de balie. Het jonge, nerveuze meisje wist niet hoe ze de man duidelijk moest maken dat er mensen stonden te wachten en keek wanhopig naar haar collega’s, maar die hadden het te druk met hun eigen werkzaamheden.
Lenie zag het, liep naar voren, tikte de man op de schouder en zei toen deze zich omdraaide: “Excuus, meneer, er staat een lange rij achter u. Wilt u alstublieft afrekenen?”
De man keek haar verbaasd aan, aarzelde even en vroeg haar toen: “Lenie? Lenie Schouwaert?”
Om te voorkomen dat het gesprek van de man met de jongedame zich naar haar verplaatste en de rij nog langer zou worden opgehouden, zei Lenie: “Ja. Wilt u afrekenen, dan spreek ik u straks.” Wie is die man?, dacht ze terwijl ze terugliep naar haar plek in de rij.
Lenie kreeg bedankjes van enkele mensen voor haar kordate optreden. Ze zocht na haar trilogie te hebben aangeschaft naar de voor haar onbekende man, die haar blijkbaar kende. De man zat met een vrouw in het koffiebarretje van de boekhandel. Hij stond op toen ze dichterbij kwam. “Lenie Schouwaert”, zei hij. “Ongelofelijk na al die jaren.” Hij omhelsde haar ongevraagd en zoende haar op beide wangen. Met een ruim handgebaar wees hij naar de vrouw. “Ken je Malou nog?”
Lenie keek beduusd van de een naar de ander. “Dag, Malou”, zei ze voorzichtig. “Jou herken ik nog”, zei ze, “maar wie ben jij dan?”, vroeg ze aan de man.
“Thomas Boersma. Herken je mij niet meer?”
Het was alsof Lenie een klap in haar gezicht kreeg. Thom en Tom, het populaire duo op de middelbare school dat van alles uitvrat en zonder enige zichtbare inspanning geslaagd was voor het vwo. Haar eerste liefde was deze Thomas geweest, maar na een paar maanden had Thomas het uitgemaakt en was Tom als vanzelfsprekend op haar pad gekomen. Ze liet zich op de dichtstbijzijnde stoel zakken. Tranen biggelden over haar wangen, omdat haar Tom op slag indringend aanwezig was.
Thomas wist even niet wat hij zeggen moest, maar Malou stond op, ging naast Lenie zitten, deed haar arm om diens schouder en vroeg: “Wat is er, Lenie. Waarom huil je?”
“Ik weet het niet”, snikte Lenie, die een zakdoek pakte, haar tranen droogde en langzaam weer rustig werd. Ze keek naar Thomas en zei: “Je ziet er zo anders uit, maar nu ik het weet herken ik je weer. Thomas wees op zijn verweerde gezicht, wees op zijn baard en zei: “Grijs, oud en een baard, dus zo eenvoudig is het niet om mij te herkennen.” Malou en Lenie lachten.
Malou zei: “Ik herkende hem eerst ook niet hoor.” Malou was klein, leek fragiel, maar was dat geenszins. Ze liep ieder jaar een aantal halve marathons en was trainer bij de plaatselijke atletiekvereniging.
Daar zaten ze, drie klasgenoten van de middelbare school die samen de laatste jaren van het vwo hadden doorlopen.
“Zijn jullie met elkaar getrouwd?”, vroeg Lenie onzeker.
Thomas lachte en zei: “Nee hoor. Malou en ik zijn elkaar tien minuten geleden tegengekomen en vlak daarna zag ik jou. Wat een merkwaardig toeval.”
“Woon je hier?”, vroeg Malou?
Lenie zei: “Al dertig jaar.”
“Dat kan niet”, zei Malou. “Ik woon hier eenentwintig jaar en heb je nog nooit gezien.”
“En ik woon hier drieëndertig jaar”, zei Thomas.
“Er wonen veel mensen en het hangt er maar vanaf waar je woont”, zei Malou. Ze bleken elk in een ander deel van de stad te wonen. De verwondering over het toeval maakte plaats voor hetgeen ze samen deelden.
Herinneringen die werden opgehaald, buitelden over elkaar heen. Ze bestelden een tweede en een derde koffie. Om deze kleine reünie te vieren, namen ze boterkoek bij de derde koffie. Thomas vroeg naar Tom en was ontdaan toen hij hoorde dat die meer dan vier jaar geleden was overleden. Hij vertelde dat zijn man vorig jaar was overleden.
“We zitten alle drie bijna in hetzelfde schuitje”, zei Malou. “Ik ben zeven jaar geleden gescheiden en sindsdien alleen.”
Lenie vroeg wat ze met kerst deden. Ze schrok van haar vraag, maar Thomas en Malou keken er niet van op. Thomas ging de eerste kerstdag naar zijn broer en had de tweede kerstdag geen afspraken. Malou had beide dagen al afgesproken. De eerste kerstdag met haar gezin. Ze had drie kinderen en vijf kleinkinderen. Tweede kerstdag zou ze met haar buren vieren.
“En jij?”, vroeg Malou aan Lenie.
Lenie zei: “Ik ga nergens naar toe. Het lukt me niet zonder Tom. De eerste drie jaar ging ik op alle uitnodigingen in om maar niet alleen te zijn, maar dat voelde niet goed.”
“Ik heb een idee”, zei Malou, die net als vroeger overal oplossingen voor had en steevast de leiding nam.
Tweede kerstdag werd een geweldige dag. Van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat waren ze bij Malou. Ze gingen samen naar de winkel, deden inkopen, deelden de kosten, liepen elkaar te verdringen in de keuken en hadden veel plezier. Het was net alsof ze weer op school zaten.
Malou had haar buren niet afgezegd, maar ze uitgenodigd om er bij te zijn. Ze waren veel jonger dan de drie klasgenoten, maar daar merkte je niets van. Antoinette die links van haar woonde en Geert die aan de andere kant woonde, kenden elkaar van het conservatorium. Geert speelde piano en vroeg of hij op Malou’s piano mocht spelen. Antoinette zong en speelde viool. De prachtige muziek die ze ten gehore brachten, werkte aanstekelijk. Halverwege de avond zongen ze met zijn vijven het ene na het andere kerstlied en genoten allen van een onverwachte en bijzondere tweede kerstdag.
Het drietal sprak af de jaarwisseling bij Thomas te vieren en ze spraken af elkaar wekelijks op woensdag- morgen te ontmoeten in Book & Boon, de koffiebar in de boekhandel waar ze elkaar teruggevonden hadden.