Een opinie, of een beleving, weergeven in een kort verhaal met een meestal impliciete boodschap.
Een mindful gedicht dat doet terugdenken aan de tijd dat tijd nog de tijd had en je door de eenvoud van Oma’s klok tot rust kwam. Toentijd, toen mensen nog mens mochten zijn.
8 juni en 9 juni 20 uur Glasbak Muziekwijk Almere
16 juni 13 uur & 15 uur “Poort Sociaal” Europalaan Almere Poort
23 juni 13 uur & 15 uur “Buurtfestival” Het Forum Almere Buiten
30 juni 15 uur & 20 uur Buurtcentrum Corrosia Almere Haven
28 september 20 uur De Voetnoot Almere Stad
Het is aan de lezer om te interpreteren en al dan niet af te ronden. Liefde en leven met en in de natuur. Waar de natuur een metafoor kan zijn voor het menselijk zijn, het menselijk denken en voelen. Verbeeld je eigen verbeelding en leven en zie in de natuur jouw begin en einde en daarmee jouw verdergaan.
De tengere en goed getrainde expert stond in opperste concentratie achter zijn werkplek. Er mocht volstrekt niets mis gaan. Hij pakte de gecoate zak met basismateriaal en maakte er zo klein mogelijke korrels van. Vervolgens perste hij het materiaal samen en bekeek met geoefende blik het resultaat. Een geringe aanvulling, twee kleine correcties en toen pas was hij tevreden.
Zorgvuldige voorbereiding en volledige focus waren absolute voorwaarden om de gewenste kettingreactie tot stand te brengen. Het zag er goed uit, maar dit was pas de eerste stap. Zonder geduld en toewijding zou het niet lukken.
Om de noodzakelijke compactheid te verkrijgen en daaruit het maximale resultaat te genereren, werd kokend water toegevoegd. Waterstof, Zuurstof, Koolstof, Kalium, Natrium, Fosfor, Chlorogeenzuur en een twintigtal andere stoffen, dienden in een uitgebalanceerde verhouding, binnen een kleine bandbreedte van minimale en maximale druk, tot de juiste chemische reactie te worden gebracht. De gepassioneerd ogende man keek nauwlettend naar het proces en stopte exact op het juiste moment. Er bleef een hecht plakkaat over en een waterige substantie met een nogal sterke geur.
Nu kwam het er op aan het tussenproduct goed en volledig af te dekken om het geambieerde, spectaculaire effect te bereiken. De afdekking had de preliminaire functie van ontstekingsvertrager, maar veranderde daarna, als gevolg van een intense, atomaire interactie met de hoofdsubstantie, in een ultieme booster van het beoogde explosieve effect.
Het materiaal voor de afdekking was wit met een lichtbruine absorptie in de bovenste laag. Het zag er vriendelijk en zacht uit, waardoor een argeloze toeschouwer wellicht om de tuin werd geleid.
Hij bracht het resultaat in een passende verpakking en precies op tijd naar de gewenste plek, waarna hij terugkeerde en afwachtte. Even later volgde een zachte detonatie en beleefde ik een meervoudige, sensationele smaakexplosie, dankzij een gruwelijk lekkere cappuccino van Boek & Boon.
Gearmd schuifelden ze, als in slow motion, naar de ronde tafel bij de grote, glazen pui. Hij ondersteunde haar, terwijl zij aan haar linkerzijde steun vond op een fraai gesneden, zwarte wandelstok. Aangekomen bij de tafel liet hij haar voorzichtig los. Ze leunde nog iets steviger op haar wandelstok, terwijl hij een stoel naar achteren trok. Hij hielp haar om te gaan zitten. Toen ze zat, schoof hij de stoel aan, zodat ze dicht bij de tafel zat, maar hij was niet tevreden.
De man liep langs verschillende tafels en keek op alle stoelen. Hij zocht iets. Een behulpzame gast vroeg hem een twee keer wat hij zocht, maar de afstand was te groot om zijn kennelijke doofheid te overbruggen. Zijn vrouw hoorde het wel en zei vrij luid: “Die meneer vroeg wat je zocht.”
De man die wilde helpen, liep naar de zoekende man en vroeg nogmaals wat hij zocht.
“Een kussen voor mijn vrouw, want die stoel is te hard”, zei de oude, nurks kijkende man met een knorrige ondertoon.
De gast die wilde helpen, ging op zoek naar een kussen. Toen hij die niet kon vinden, vroeg hij een van de medewerkers van het restaurant om een kussen. Even later bracht een jonge bediende een bruin kussen dat qua kleur bij de stoelen en wonderwel precies bij de kleding van de oude man paste. De oude vrouw bedankte het meisje voor het kussen. Haar grijze dunne haar en een paar stille, starende ogen, straalden heel even tevreden gelatenheid uit.
Het meisje liep zonder verder iets te vragen weg. De oude man wilde haar terugroepen, maar bedacht zich.
De man was vermoedelijk ver in de tachtig. Hij had wit doorschijnend haar en een ernstig en doorleefd gezicht. Onrustig en schijnbaar ontevreden keek hij door zijn goudkleurige, grootglazige bril. Hij droeg een donkerbeige broek met daarop een bruinzwart gestreepte trui. Brede en dunnen strepen wisselden elkaar af. De linkerkraag van een lichtbruin overhemd kwam onder de trui uit.
De man stond moeizaam op om te kijken waar de bediening bleef, struikelde bijna over een stoel, maar vond net op tijd steun. Hij verbeet de pijn en zei niets, in de valse hoop dat zijn vrouw het niet had gemerkt.
Zijn bril is misschien niet zo goed meer als zou moeten, dacht zijn vrouw.
Af en toe spraken de man en de vrouw met elkaar, maar het merendeel van de tijd was het stil.
Een andere bediende dan die het kussen had gehaald, kwam naar hun tafel en vroeg of ze iets wilden drinken. De oude man zei bits: “We willen iets eten. Kunt u de kaart brengen?”
Ze antwoordde: “Natuurlijk meneer, die zal ik zo brengen. Wilt u alvast iets drinken?”
“Nee”, zei de man, zonder zijn vrouw iets te vragen. “Ik wil eerst de kaart.”
De verbouwereerde, bediende liep weg om menukaarten te halen.
De vrouw begon over het ziekbed van haar schoonzus. Die had MS en was zienderogen achteruit gegaan. “Ik denk niet dat ze nog lang heeft”, zei ze. Haar man dacht er anders over en probeerde over iets anders te praten, maar zij hield vol en was van mening dat het beter was voor haar schoonzus als het was afgelopen. Haar man zweeg, omdat het de beste manier was om haar te weerhouden er over door te gaan, maar het liep deze keer anders dan hij had gehoopt.
“Heb je ons graf al geregeld?”, vroeg ze ineens.
Hij draaide zich van haar af, keek naar buiten en zei: “Al meer dan tien jaar geleden.” Je hebt het al honderd keer gevraagd.”
“Fijn”, zei ze zonder op zijn zacht uitgesproken verwijt in te gaan.
Hij had het beter niet kunnen zeggen, want hij kon het haar niet kwalijk nemen en zuchtte in zichzelf zonder het haar te laten merken. Almere zou voor altijd hun thuis zijn, zo dacht hij, ook als ze er niet meer waren.
De bediende bracht de menukaarten en vroeg of ze nu iets wilden drinken.
De man zei nogmaals: “Nee, ik wil eerst de kaart bekijken.”
Zijn vrouw zei dat ze wel een kopje thee wilde. “Verse muntthee”, zei ze. “Dat drink ik altijd met mijn kleinzoon.”
De man zuchtte nu opzichtig en keek zonder nog iets te zeggen op de menukaart. De groeven boven zijn wenkbrauwen leken iets dieper te worden.
Toen de bediende was vertrokken vervolgde de vrouw het gesprek over het ziekbed van haar schoonzus. Even later vroeg ze haar man of hij vond dat je beter plotseling kon overlijden, of dat het beter was om zo lang mogelijk te blijven leven, ook als je veel pijn had. De man reageerde rustig en zei dat hij nu niet over euthanasie wilde praten, al had ze dat helemaal niet genoemd.
Zijn vrouw had zo nu en dan moeite met spreken. De woorden kwamen er dan hortend en stotend uit, terwijl je op andere momenten niets merkte van de sluipende en slopende ziekte waar ze aan leed. Ze zei: “Ik hoef geen euthanasie. Ik wacht wel tot het zover is.” De man knikte, deed nogmaals zijn best om van onderwerp te veranderen en begon daarom over de kleinkinderen.
De bediende kwam de thee brengen en een mandje met breekbrood, aioli, kruidenboter en tapenade. Ze legde voor beiden een hoesje met bestek en een papieren servetje neer en vroeg of ze al iets hadden gevonden.
“Gevonden?”, vroeg de man. “Ik ben niets kwijt.”
“Weet u al wat u wilt eten, bedoel ik”, vroeg de bediende.
“Wat heb je buiten de kaart?”, vroeg hij.
“Sliptong, met garnalen”, zei ze.
De man zei: “Doe ons die tong met garnalen maar en maak er wat moois van met lekkere sausjes.”
“Ik niet hoor”, zei de vrouw. “Ik wil gebakken zalm met asperges.”
“O. Nou, prima”, zei de man, die gewend was geweest leiding te geven, behalve aan zijn vrouw. “Ik wil graag een mooie witte wijn er bij. Wat heb je.”
“Een Riesling, meneer?”, vroeg de jonge vrouw onzeker.
“Heb je niets anders? Een Chardonnay?”
“Die hebben we. Wilt u een glas, of een fles?”
“Voor mij en voor mijn vrouw een glas Chardonnay. Toch?” Hij keek zijn vrouw aan, maar die reageerde niet. De bediende vertrok en het was weer een tijdje stil.
De man pakte het brood, scheurde er hoofdschuddend een stuk af en probeerde het open te snijden met het botermesje dat er bij lag. “Wat een stom brood en dat mesje is ook niks”, zei hij. “Een echt mes is beter.” Hij voegde de daad bij het woord en pakte het mes uit het hoesje. Hij vroeg zijn vrouw wat ze op haar broodje wilde. Ze wilde wel een broodje met tapenade. Hij smeerde tapenade op een bruin stukje breekbrood en gaf het haar, waarna hij voor zichzelf een broodje met kruidenboter maakte.
Ze waren al lang, heel lang bij elkaar. Meer dan zestig jaar. Ze kenden elkaar van de lagere school met de Bijbel. Later hadden ze een aantal keren verkering gehad met verschillende partners en twee keer met elkaar. Toen zij die tweede keer onbedoeld van hem in verwachting raakte, waren ze getrouwd en ontstond in de loop der jaren hun liefde voor elkaar.
Hij had bij de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders gewerkt als ingenieur voor de ontwikkeling van Almere en voelde zich een Almeremaker. Iemand die decennialang verantwoordelijk was geweest voor de ontwikkeling van de stad waar ze woonden.
Zij was verpleegster geweest en had in verschillende ziekenhuizen gewerkt.
De man sprak vooral over dingen waaraan hij zich ergerde. Zij luisterde, maar of ze begreep of wilde begrijpen wat hij zei, was maar al te zeer de vraag.
Hij klaagde over hun te grote huis. Zij zei iets over een schilderij dat hij eens van zolder had gehaald. Hij begreep haar niet en praatte verder over de te grote zolder met al die spullen die ze niet meer nodig hadden. Over de kamers in het huis die niet meer werden gebruikt, want kinderen en kleinkinderen kwamen wel langs, maar bleven niet meer overnachten.
“Wat een mooi mes”, zei de vrouw opeens. Er volgde een minuten durend gesprek over het mes en over goede en slechte messen. Een gesprek dat verzandde in een lange stilte. De stiltes die vielen waren adembenemend. Soms keek hij langdurig naar buiten en keek zij voor zich uit in een niet te bevatten verte. Hij probeerde op zijn manier alsof alles met haar nog zo was als vroeger, omdat hij dat graag wilde.
De ergernis van de man nam toe. Hij vond dat het te lang duurde voor het eten kwam. Zijn vrouw zei: “Het zijn hoofdgerechten. Dat duurt langer.” Hij ging er niet op in, stond twijfelend op en ging even later weer zitten.
Zijn vrouw begon nogmaals over het mes en over de kleur van het bord. Een wit bord. Vervolgens zei ze: “Je hoort niets van die mensen.”
“Altijd hetzelfde”, zei hij. Het was niet duidelijk wie die mensen waren. Zijn irritatie nam zichtbaar toe. Zijn gezicht werd steeds roder. “Niemand komt zijn afspraken nog na en de bediening hier is trouwens ook waardeloos.”
“Ik vind het raar dat we niet teruggebeld zijn door de oogkliniek”, zei ze.
Hij snoof en het was weer even stil, maar niet voor lang.
“Ze zullen het wel vergeten zijn”, zei hij mompelend.
“Wat zeg je?”, vroeg ze. “Is de oogkliniek het vergeten?”
Hij antwoordde niet, maar stond op en liep weg om vol ongeduld te gaan vragen waar het eten bleef.
De vrouw keek om haar heen, haar handen over elkaar gelegd op de tafel. Er kwam een schip de haven ingevaren. Ze zwaaide naar de opvarenden, maar die zagen haar niet door het getinte glas.
Na enkele minuten kwam haar man terug. Omdat hij niet direct geholpen werd, was hij naar het toilet gegaan.
“Nu ga ik er voor zitten”, zei hij stug en verbolgen.
“De bomen zijn nog kaal”, zei zijn vrouw.
De man zei: “Als het nog lang duurt, gaan we weg.”
“Vind jij die bomen niet kaal?”, vroeg ze. “Het is al mei.”
“Het is februari”, zei hij. “Ik ben dit niet gewend, moet ik zeggen. Drie kwartier wachten voordat ik iets te eten krijg, dat vind ik te lang.”
Ze zei niets terug. Drie kwartier dacht ze. Zijn we hier al zo lang?
Een bediende kwam het eten brengen. Hij zette de borden op tafel en vertelde in een rap en onnavolgbaar tempo wat er op de borden lag. De oude man stak zijn hand op en somde traag en belerend op wat ze besteld hadden. Hij vroeg de jongeman of het klopte. Die bevestigde de opsomming van de man, draaide zich om en liep glimlachend weg. Even later bracht hij de wijn.
Ze begonnen aan hun lunch. Het geluid van bestek dat op borden tikte, verdrong het gesprek van het echtpaar niet.
“Ik zie geen garnalen”, zei de man. “Wat een hoop groen zeg. Dat heb ik toch niet besteld. Ik vind het helemaal niks.”
Zij vond het lekker. “Heerlijk die zalm”, zei ze.
De man keek stuurs om zich heen. Met lichte agressie sneed hij het groen op zijn bord, opdat hij het met zijn kunstgebit kon verwerken. Meer dan de helft van de door rucola overheerste salade en groente schoof hij opzij. Hij at, maar genoot er niet van en liet dat blijken. Hij zei met volle mond: “Die vis is hartstikke koud.”
“Wat zeg je?”, vroeg zijn vrouw.
“Dat die vis steenkoud is”, was zijn wrevelige antwoord, waarvan hij onmiddellijk spijt had, want wat kon zij er aan doen?
Ze vroeg: “Wil je een stuk van mij? De zalm is warm.”
Hij schudde zijn hoofd en mopperde verder. “Wat zijn die kleine stukkies toch? Tomaat? Zo doe je dat toch niet?” Daarna was het een tijdje stil en aten ze in schijnbare rust. Zij genoot en hij? Hij at met lange tanden, of deed voorkomen dat dit zo was. Het was soms net een bewegend stilleven met scherpe bij elkaar passende contrasten.
De grimmig kijkende man dacht aan de keren de afgelopen maanden dat hij druk op zijn borst en pijn in zijn linkerarm had gevoeld, maar zoals altijd zweeg hij er over. Hij at gehaast tot alles op was, behalve meer dan de helft van de groente en de sla, want die wilde hij niet. Zij was nog niet uitgegeten en gelet op het tempo waarmee ze at, zou het nog wel even duren voor dat zover was. Zijn misnoegen nam derhalve de ruimte die zo ontstond en hij vatte dat ongenoegen op streng oordelende toon samen: “De vis was veel te koud en ik had teveel groen. Twee zielige garnaaltjes heb ik kunnen vinden, meer niet. Echt, het is beneden alle peil. Waar-de-loos.”
Zijn repetitieve gejeremieer leek zijn vrouw niet meer te bereiken. Ze at haar bord leeg, zat enige tijd met gesloten ogen na te genieten en was korte tijd helemaal in haar eigen hier en nu.
“Wil jij nog wat hebben?”, vroeg ze haar echtgenoot tien minuten later.
“Neuh.”
“Ik wil die coquilles nog wel”, zei ze.
“Veel te duur”, bromde hij, ondanks het feit dat ze niet op een dubbeltje hoefden te kijken.
“Doe dan mee”, zei ze.
“Nee die coquilles kosten zeventien euro. Zonde van het geld voor zo’n klein beetje eten.”
Als ze de coquilles wilde, kreeg ze ze wel, maar ze hield er over op, pakte haar glas en nam langzaam twee slokjes van de wijn.
De vrouw die hen de menukaart had gebracht kwam kijken en zag dat ze klaar waren met eten.
“Heeft het gesmaakt?”, vroeg ze.
“Nee”, zei de man.
“Ik vond het heel lekker”, zei zijn vrouw.
De man zei: “Dat veel te kleine stukje vis was koud. Dat kwam natuurlijk, omdat het veel te lang duurde voor het eten werd gebracht.” De twee zielige garnaaltjes en het overdadige groen passeerden wederom de revue.
“Vervelend”, zei de bediende. “Ik zal de chef even roepen.” Ze pakte de borden met het bestek en het broodmandje. Terwijl ze wegliep zei ze iets te luid: “Elke zondag wat. Al dat gezeur.” Het was een onprofessionele reactie en het was maar goed dat de oude man het niet hoorde.
De vrouw oude veegde de tafel met haar hand schoon. Ze keek naar haar man, maar nam ogenschijnlijk niet waar wat onmiskenbaar zichtbaar was. Hij was woedend, maar waarop en waarom? Kon hij zijn echte woede niet kwijt en was de onmacht hem de baas geworden? Het restaurant leek daarvan het slachtoffer te worden.
“Lekkere wijn, hè”, zei zijn lieve, rustige vrouw.
“Mag ook wel voor zes euro”, zei hij.
De eigenaar kwam naar hun tafel en bood zijn excuses aan. “Ze hadden de sliptong later moeten klaarmaken, of warm moeten houden”, zei hij. De oude man draaide het refrein van de koude vis, de twee zielige garnaaltjes en de berg groen weer af. Hij voegde de in zijn ogen keiharde boter er aan toe en het feit dat ze in een bijna leeg restaurant drie kwartier hadden moeten wachten op hun eten. De eigenaar probeerde het nog een keer uit te leggen, maar kreeg weinig kans, want de oude man legde hem uit hoe ze hun werk zouden moeten doen.
Om er vanaf te zijn en omdat de oude man niet geheel ongelijk had, stelde de eigenaar voor om het eten van de man van de rekening te halen en hen een kopje koffie van de zaak aan te bieden.
“Niks er van. We betalen gewoon. Ik heb het immers opgegeten”, zei de man opeens vriendelijk. Hij gaf de eigenaar een hand. Blijkbaar was het de moeite waard om te betalen nu hij zijn gram had gehaald. De oude man zei tot verbazing van de eigenaar: “Rond de rekening maar af op zeventig euro. De wijn was uitstekend.”
De eigenaar liep beduusd weg om de rekening te halen.
De man keek naar zijn vrouw vroeg: “Waarom kijk je zo naar me?”
Ze glimlachte, maar zei niets.
Hij vroeg: “Ben je boos op me?”
“Nee hoor”, zei ze.
De eigenaar kwam terug met de rekening en een pinapparaat, maar de oude man pakte zijn portefeuille. Hij betaalde contant en gepast de toegezegde zeventig euro. Daarna stond hij op en pakte de jas van zijn vrouw. Hij wilde haar in haar jas helpen, maar dat lukte niet. Ze zei een paar keer: “Nee, mijn arm zit er niet in.” De eigenaar van het restaurant schoot te hulp en even later had ze haar jas aan. Ze deden hun jas dicht. Hij met zijn shawl om zijn nek, gekruist over de borst onder de jas, zoals hem dat geleerd was. Zij draaide haar shawl drie keer nonchalant om haar nek over haar jas. Er verscheen zowaar een soort van glimlach op het gezicht van de man, toen hij naar zijn vrouw keek.
Het verdriet over het groeiende verlies van het contact met zijn vrouw uitte zich op vele manieren deze middag. Hij wist dat het tij niet te keren was. Zij berustte in haar lot en leefde het leven zoals het kwam. Op heldere momenten was haar enige zorg dat hij straks achterbleef zonder haar. Hoe moest hij dan verder? Zijn angst was wellicht groter dan die van haar, want hij was er zich voortdurend ten volle bewust van. Als hij zou overlijden, hoe moest het dan met haar?
Hij ondersteunde haar toen ze naar buiten liepen, precies zoals ze gekomen waren.
Wat je ziet, wat je voelt, wat je respecteert en accepteert.
Een gedicht van Meander voor alle Nederlandstaligen die buiten Nederland en België wonen. Meander vertaalt de beleving van de wereld als een geheel naar een thuis voor velen.
Het aantal Groningse aardbevingen per jaar, per gewonnen (miljard) m3 gas, blijft stijgen.
De som van de kracht van de aardbevingen in Groningen per jaar, per gewonnen (miljard) m3 gas blijft stijgen.
Het fabeltje van “hand aan de kraan” is desinformatie, of beter gezegd, nepnieuws.
De gaswinning in Groningen moet per direct worden gestopt.
In dit artikel wordt aangetoond dat “hand aan de kraan” een fabeltje is. De kraan moet NU dicht. Het is al te laat voor alle ellende die de Groningers nog over zich heen krijgen, maar door nu te stoppen, kan veel erger worden voorkomen.
In onderstaande grafiek ziet u van 2008 tot en met 2017:
– de gaswinning in Groningen in miljarden m3 per jaar,
– het aantal aardbevingen in Groningen per jaar en
– de som van de kracht van die bevingen per jaar
Reeds in deze grafiek valt op, dat de dalende lijn van de gaswinning niet wordt gevolgd door een lager aantal aardbevingen en een lagere som van de kracht van die aardbevingen. Het aantal aardbevingen per jaar stijgt nog steeds en de som van de kracht van de aardbevingen per jaar neemt nog steeds toe.
De gaswinning is gehalveerd ten opzichte van 2013 (een piekjaar), maar het aantal aardbevingen is hoger dan ooit en de som van de kracht van de bevingen is niet gehalveerd.
In de tabel op de volgende pagina en de twee daarbij behorende grafieken, is te zien dat het aantal aardbevingen per
jaar, per (miljard) gewonnen m3 gas blijft stijgen. Dat geldt ook voor de som van de kracht van de aardbevingen per
jaar, per (miljard) gewonnen m3 gas.
Door het aantal aardbevingen per jaar te vergelijken met de hoeveelheid gaswinning per jaar, ontstaat een zuiverder beeld van de relatie tussen gaswinning en aardbevingen per jaar. Dat geldt evenzo voor de gaswinning en de som van de kracht van de bevingen. Wat ook opvalt, is dat de gemiddelde seismiciteit per beving ruim 20% hoger is dan in 2016 en dat dit in de laatste vier maanden van 2017 zelfs oploopt naar 40% hogere gemiddelde seismiciteit per beving.
Als de hand aan de kraan zou werken, dan zou het aantal bevingen niet mogen stijgen, niet gelijk mogen blijven, maar sterk moeten dalen. De lijn in grafiek 2 zou vlak moeten blijven, of zelfs moeten dalen. Precies hetzelfde geldt voor de som van de kracht van de bevingen per jaar (grafiek 3).
“Hand aan de kraan” kan op grond van deze feiten naar het rijk der fabelen worden verwezen.
Boeiende vragen die als gevolg van deze conclusie naar voren komen, zijn:
– waarom vertelt men die onwaarheden?
– waarom doen zoveel bestuurders en anderen alsof het waar is?
– waarom cultiveert men deze desinformatie, dit nepnieuws?
In een artikel van de NOS (https://nos.nl/artikel/2168874-kamp-gaat-gaswinning-groningen-beperken-na-advies.html) beweert de heer Meijdam zonder blikken of blozen, dat de hand aan de kraan wordt gehouden om bij veranderende informatie in te grijpen. Je reinste kletskoek, zoals blijkt. Een bestuurlijk verzinseltje, net als de aardbevingscontouren.
Wim Blanken publiceert op zijn pagina www.bevinggevoeld.nl. Hij toonde op 31 december 2017 op een andere manier aan dat “hand aan de kraan” een fabeltje is.
De gaswinning is de afgelopen jaren verschoven van het noorden (Loppersum en omgeving) naar het zuidwesten en het oosten. Waarom is de seismiciteit en het aantal aardbevingen, van 2016 naar 2017, dan in belangrijke mate naar het noorden verschoven en niet naar het zuidwesten en het oosten?
Als “hand aan de kraan” zou werken, dan zou het aantal bevingen en de seismiciteit in het noorden inmiddels drastisch lager moeten zijn, maar dat is niet het geval, zoals blijkt uit onderstaande plaatjes van de seismiciteit en het aantal bevingen in 2016 en 2017. Het neemt zelfs toe in het noorden.
Wat is er dan de hand? Welke logica past wel?
In ieder geval de logica van het voorzichtigheidsbeginsel. Als je niet zeker weet of het veilig is, doe het dan niet. Maar…, dat kan niet want de veiligheid van de levering gaat voor de veiligheid van mensen, zo is de Haagse redenering. De contracten met andere landen en internationale bedrijven zijn belangrijker dan de veiligheid van de eigen bevolking. Dat dit strijdig is met de beginselen van ons staatsbestel, daar staat blijkbaar niemand (meer) bij stil.
Het KNMI stelt inmiddels dat de seismiciteit licht is toegenomen, maar relateert dat nog niet aan de hoeveelheid gewonnen gas, zoals in dit artikel wel wordt gedaan. In hetzelfde bericht zegt men dat nu meer lichte aardbevingen kunnen worden waargenomen dan voor 2015, maar uit de geregistreerde bevingen blijkt dat niet.
Het KNMI kijkt vooral naar bevingen met een kracht boven 1.5 op de schaal van Richter. Men beweert dat er dan pas schade kan zijn aan gebouwen. Dat is nooit bewezen, maar slechts een, voor de overheid en de NAM, comfortabele aanname.
Dit artikel gaat uit van de feiten en de cijfers, zoals die bekend zijn. In dit artikel wordt geen rekening gehouden met aannames en allerlei redeneringen die het probleem kleiner schrijven en praten. Hoe comfortabel de leugens politiek ook zijn, als het niet waar is, is het niet waar.
Wat zou wel een redelijke verklaring kunnen zijn?
Inmiddels is 2.100 miljard m3 gas (75%) van de beschikbare 2.800 miljard m3 gas gewonnen.
In de onderstaande grafiek (1965 tot en met 2017) geven de grijze balken de gaswinning per jaar weer en laat de rode lijn het aantal aardbevingen per jaar zien.
Uit deze informatie blijkt nogmaals dat er geen enkel verband is tussen de gaswinning per jaar en de aardbevingen per jaar, of de som van de kracht van de bevingen per jaar. Je kunt daarom niet onderbouwd concluderen, dat gecontroleerd gas winnen mogelijk is. Sterker nog het is onzin. Men wint gas naar economische behoefte en praat er een verhaaltje bij om het volk zoet te houden.
Waarom waren er geen aardbevingen in de jaren ’70/’80 toen de gaswinning meer dan 10 jaar hoger was, dan ooit daarna?
Waarom pas aardbevingen vanaf 1993?
Gelet op de hier gepresenteerde gegevens, zou je kunnen zeggen, dat de aardbevingen van nu, wellicht het gevolg zijn van de extreem hoge gaswinning in de jaren ‘70/’80. Het is echter waarschijnlijker dat het cumulatieve effect van de gaswinning de Groningse bodem zeer instabiel heeft gemaakt. De met de gaswinning gepaard gaande drukverlaging in de gashoudende zandsteenlaag van ca. 360 bar in 1963 naar minder dan ca. 60 bar in 2018, veroorzaakt die instabiliteit. Instabiliteit die op middellange en lange termijn zeer ernstige consequenties zou kunnen hebben. Hoe ernstig weet niemand, omdat het onderzoek zich niet richt op de ernst van de consequenties, maar op het ontkennen van die consequenties. Doorgaan met de gaswinning, zal die instabiliteit verder kunnen vergroten.
Dit artikel toont een verontrustend beeld. Een beeld dat consequent door opeenvolgende kabinetten, de Shell, ExxonMobil en haar uitvoeringsbedrijf de NAM, wordt ontkend. Zij ontkennen, zonder voor hun beweringen ook maar het geringste bewijs te leveren.
Tonen deze cijfers onomstotelijk aan dat het cumulatieve effect van de gaswinning en de er mee gepaard gaande drukverlaging, verantwoordelijk zijn voor het hoge en stijgende aantal aardbevingen? Dat kun je niet met 100 % zekerheid zeggen, omdat het niet is onderzocht. Omdat men het niet wilde onderzoeken?
De in dit artikel gepresenteerde cijfers geven een beeld dat de redenering over een cumulatief effect ondersteunt. Dezelfde cijfers maken tevens duidelijk, dat de onwaarheden en de desinformatie van bestuurders en ondernemingen op eenvoudige wijze worden gelogenstraft.
De gaswinning moet worden gestopt. Laat die 700 miljard m3 gas (25 % van de voorraad) in de bodem zitten. Maak de bodem van Groningen niet nog instabieler. De resterende 700 miljard m3 gas winnen, betekent dat het probleem met minstens 1/3 kan worden vergroot (700/2.100).
Voor allen die al op voorhand deze notitie en de conclusies afwijzen, is het handig om te weten, dat de informatie en gegevens in dit artikel zijn gebaseerd op cijfers van het KNMI (http://cdn.knmi.nl/knmi/map/page/seismologie/all_induced.pdf) en de cijfers van de NAM (www.nam.nl menukeuze Feiten en Cijfers: gaswinning en aardbevingen).
Voor onze regering, de Tweede en Eerste Kamer, de provinciale en lokale bestuurders heb ik de volgende Groningse nieuwjaarsboodschap.
“Neem dit artikel en de gepresenteerde cijfers ter harte. Hand aan de kraan is een fabeltje. Probeer niet weer in de stuip van gewenste ontkenning te duiken en probeer u niet wederom te verstoppen. Maak u gereed om de gaswinning met onmiddellijke ingang te stoppen. Maak u gereed om de komende 10 tot 20 jaar, miljarden per jaar in de rijksbegroting op te nemen voor Groningen. Alleen op die manier kunt u de catastrofe die Groningen meemaakt nog enigszins dempen en kunt u nog iets goed maken. Laat 2018 het jaar zijn, waarin Groningen recht wordt gedaan.”
Foto Sculptuur (Schylge): Siska-Anna Douma Schepenaar