Foto: Kop-Hals-Romp-Boerderij (140 jaar oud) van de familie Ubels-Heite. Gesloopt in november 2016 als gevolg van talloze aardbevingen door de gaswinning.

 

Rapport Van Rossum

In maart 2015 bracht bureau Van Rossum een rapport uit in opdracht van de provincie Groningen. Ze onderzochten de versterkingsopgave op basis van de toen geldende kaart. Het resultaat was verbijsterend, want 212.500 woningen en 27.500 andere gebouwde objecten moesten worden versterkt. Als je uitgaat van de kosten van de versterking van de 1.650 huurwoningen met een gemiddeld bedrag van 50.000-100.000 euro per woning, dan kun je een eenvoudige vertaalslag maken voor alle woningen. Het gaat dan om 10 tot 20 miljard euro. Voor de overige, meestal grotere objecten, praat je zomaar over tonnen tot miljoenen per gebouw. Een goed voorbeeld is het Forum, waar 68 miljoen euro wordt betaald door de NAM om het gebouw aardbevingsbestendig te maken, waarmee de bouwkosten bijna op het dubbele komen van het oorspronkelijk geraamde bedrag. De grotere objecten versterken, kost eveneens 10 tot 20 miljard euro. De te repareren schade is in die berekeningen niet meegenomen. Zijn we er dan? Nee, dan zijn we er nog niet. De investeringen in de waterhuishouding en de infrastructuur kunnen nog eens vele miljarden kosten.
De waardevermindering laten we buiten beschouwing, omdat we er van uit mogen gaan, dat na versterking tegen zware aardbevingen en na schadeherstel, de waarde op een normaal peil terugkeert. De rekening van nalatigheid en wegkijken beloopt op grond van deze rapportage minimaal 20 tot 40 miljard euro.

Gevolgen

Op een aantal ministeries moeten diverse ambtenaren zijn flauwgevallen, hebben overgegeven, of ze zijn spontaan een sollicitatiebrief gaan schrijven. Enkele politici zagen hun toekomst als sneeuw voor de zon verdwijnen. Maar waarom? Is het zo onredelijk, is het oneerlijk? Natuurlijk niet. Als de directie van de NAM en de regering van ons land van meet af aan maatregelen hadden genomen, in ieder geval vanaf 1993, toen het helder was dat de gevolgen van aardbevingen groot zouden zijn, dan hadden vele miljarden kunnen worden bespaard. Hebberigheid en onverantwoord bestuurlijk gedrag hebben geleid tot deze hoge, nog steeds oplopende rekening.

Maar….. u raadt het al, of beter, u weet het al. Ze willen niet betalen en gaan niet betalen. Dus hoe stellen we ons dit dan voor? Wat vond plaats nadat het rapport Van Rossum openbaar werd? Hieronder een korte impressie van hoe het misschien is gegaan.

“Wat is er gebeurd?”

Daags na het uitkomen van het rapport zijn op het ministerie van Economische Zaken de minister en zijn team bijeen. Zeven ambtenaren en adviseurs zijn er niet, die hebben zich ziek gemeld. Terneergeslagen zit het spul bijeen en praat over het gedegen rapport van Van Rossum. Volgens Van Rossums rapport is het versterken van alle panden een schier onmogelijke opgave door de omvang. Het rapport heeft op onbedoelde manier gevolgen.
Een enkeling probeert het in de deprimerende bijeenkomst nog met: “Hoe kunnen we dat rapport onderuithalen, van tafel vegen?”, maar daar ziet niemand heil in. Gelukkig is er een kordate minister die zegt dat hij het gaat oplossen. Hij vraagt iedereen, om het rapport Van Rossum te vergeten en het nergens te noemen. “Dan ebt de aandacht voor dat rapport vanzelf weg”, zegt hij. Er wordt pro forma een controleonderzoek uitgevoerd, maar de resultaten daarvan wijken niet substantieel af van het rapport van bureau Van Rossum. Logischerwijs wordt aan dit vervolgrapport geen ruchtbaarheid gegeven.

“Doe er wat aan!”

Een paar dagen later zitten ene Henry en ene Hans bij de minister aan tafel, samen met twee experts van het KNMI. De minister vat de consequenties van het rapport samen en zegt dat het land deze kosten niet aan kan. Het nationale belang gaat voor. Hij kijkt naar het groepje mannen en zegt op harde toon: “Heren, dit kan niet, dit mag niet. Doe er wat aan!”
En zo komt er een gewenste KNMI-kaart en weet bestuurder Henry wat er wetenschappelijk wel en niet relevant is, of anders gezegd, wat de minister beter uitkomt. Hij shopt net zolang tot hij de juiste wetenschappelijke HEMA-worst heeft gevonden, want daar houdt hij van en daar is hij goed in.

Hans praat ondertussen met belanghebbenden, vooral bedrijven en bestuurders en zegt dat alle bedachte oplossingen leuk en aardig zijn, maar dat er vanaf nu moet worden uitgevoerd. Jawel, dat klinkt krachtdadig en besluitvaardig, maar Hans bedoelt, uitvoeren op basis van maximale probleemverkleining ondersteund met overdonderende overrompelingstechnieken. Zo wordt het probleem voor de overheid teruggebracht tot enkele, overzichtelijke miljarden. En passant wordt op regenteske wijze de gehele provincie gereorganiseerd, zonder dat gemeenteraden of de bevolking er nog iets over te vertellen hebben, al denken ze dat dit wel het geval is.
De NCG, Hans Alders, krijgt het voor het zeggen, wat later overigens niet zo blijkt te zijn. De minister is en blijft de baas om het nationaal belang van de aandeelhouders van de NAM te verdedigen.

De NCG geeft zich al snel bloot door te zeggen, dat er geen draagvlak is voor een goede uitkoopregeling, omdat de burgemeesters er tegen zijn. Het draagvlak onder de bevolking is 100% en die stonden toch centraal? Nee, dat is een misvatting. Het zijn de terzake onbevoegde burgemeesters, waarvan namen noch aantallen worden genoemd die, optisch gezien, bepalen wat Hans al dan niet besluit. Niemand heeft het dan gedaan, komt dat even goed uit.
Als u het niet meer kunt volgen, dan is Hans geslaagd in een deel van zijn missie.
De minister heeft zijn zin en hoeft slechts de club die de NPR moet vaststellen, in toom houden. Het SodM (onderdeel van het ministerie van EZ) is mede door de goede relatie tussen de directeur (Oud-Shell) en de minister goed ingedamd.

Zo zou het gegaan kunnen zijn, als je let op hoe het in de praktijk verloopt en is verlopen.
Is dit allemaal dan zo erg? Ja, het is erg, heel erg, maar dit is niet het ergste.

Politiek?

De Kamerleden komen kuddegewijs langs in Groningen om te luisteren. Als ze terugreizen zijn ze alles al weer vergeten, deze ervaren, selectief Oostindisch dove politici, met name die van VVD en PvdA.
Nog erger is de beleefde omgang van de Statenleden van Groningen met de heer Alders, die in zijn antwoorden over alles heen blaast, maar geen echt inzicht zal en wil geven. Af en toe verschijnt Alders in de pers, als hij een individueel geval na maanden eindelijk heeft geregeld, of als hij op een middag vijf zaaltjes bezoekt om zijn korte mantra’s over de gehorige Groningers uit te storten.
Waarom doen de statenleden niets met het rapport, dat in opdracht van de provincie is gemaakt door Van Rossum? Is dat weggegooid geld? Is het een slecht bureau? Goed dan, de statenleden eisten duidelijkheid over de KNMI-kaart, maar is er verwezen naar het belangrijke en door hen betaalde rapport? Geen denken aan. Vanwaar die stilte? In ruil voor wat?

November 2016

Inmiddels is het november 2016, één jaar nadat deze column oorspronkelijk werd geschreven. Heeft deze column aan constatering en feiten ingeboet? Is er iets ten gunste van de Groningers gebeurd? Nee. Het gasbesluit geldt inmiddels voor de komende vijf jaar en bezwaar maken kan niet gedurende die periode, met dank aan de PvdA, die wel kwam luisteren, maar niets heeft gehoord.

Hans Alders heeft enkele maanden geleden geroepen dat het maar om honderden gevallen gaat voor de versterking. Inmiddels wordt hij wat onrustig en ziet hij in dat het rapport van bureau Van Rossum waarschijnlijk meer waar is, dan gewenst. Durft hij dat hardop te zeggen? Het gaat ineens over 23.500 te versterken woningen.

Ik verbaas mij over het gemak, waarmee bestuurders zichzelf tegenwoordig wijs maken dat het wel zo moet, vanwege het landsbelang. Wat dat belang precies is en wat men daar voor over heeft, blijft onbesproken. Zeggen dat de veiligheid voorop staat, maar dan de veiligheid bedoelen van de gaslevering, de veiligheid van de rijksbegroting, de veiligheid van de bankrekening van de NAM en diens aandeelhouders. Zeggen dat de bevolking centraal staat en dan de Nederlandse bevolking die buiten Groningen woont, bedoelen. Het deel van de natie, dat geen last mag hebben van die zeurende, claimende, lastige, niet meewerkende Groningers. Groningen dat goed is voor vijf Kamerzetels, wordt electoraal beschouwd als een irrelevante, perifere factor.

Sloop & Nieuwbouw

Wellicht heeft Annemarie Heite gelijk. Haar boerderij is inmiddels gesloopt. Voor veel geld wordt een nieuwe woning gebouwd, waar ze zelf aan mee moeten betalen, maar dat hebben ze geaccepteerd, want ze willen hun leven terug. Een leven zonder angst en zonder zorgen.
Volgens Annemarie Heite is er maar een oplossing: Alles slopen en nieuw bouwen. Kosten? 50-100 miljard. Versterken is weggegooid geld, want een versterkte woning biedt de bewoner niet meer dan een kans om op tijd de woning te verlaten bij een zwaardere beving, kracht 4,5 of zwaarder. Het huis is na zo’n beving beschadigd tot wellicht total loss, afhankelijk van de kracht van de bevingen. Weggegooid geld dat versterken en relatief duur.
Er zijn er ook die zeggen dat er nooit een zware beving komt. Er is veel te weinig informatie en kennis beschikbaar om dat te kunnen zeggen. De echte wetenschap heeft nog geen echte kans gehad.

Doe er wat aan!

Ik woon niet eens in Groningen, maar ben wel geboren en heb er meer dan veertien jaar gewoond. Hoe is het mogelijk dat men zo met landgenoten en een hele provincie omgaat? Of is het de herhaling van de geschiedenis. zoals in Limburg.
Geachte volksvertegenwoordigers: Doe er wat aan!

Wat is uw mening?

 

Schademeldingen Groningen geprojecteerd op Amsterdam